Gisteren kwamen een paar duizend mensen naar het Tahrir plein in Cairo. Niet de massa’s van tienduizenden die ons inmiddels zo vertrouwd zijn geworden. Sinds het geweld waarmee het leger, met hulp van – ingehuurde – gewapende bendes, het plein afgelopen woensdagnacht heeft ‘schoongeveegd van opstandige elementen’, zit de schrik er behoorlijk in.
De bijeenkomst gisteren op het plein had een tweeledig doel. Aan een kant van het plein, voor het deels geblakerde ‘Mogamma’ (het gebouw waar visa bureaus zijn en waar politie en security zetelen) hangen grote rode banners. Daar opgehangen door de liberale krant ‘Dostour’. De teksten keren zich allen tegen de voorstellen van de nieuwe grondwet. Over die grondwet zal volgende week, 19 maart, een volksraadpleging plaatsvinden. De tekst die er nu ligt is in feite de oude grondwet waarin een aantal wijzigingen zijn aangebracht. De teksten op de banners roepen op om hier niet mee akkoord te gaan en dus tegen te stemmen. Diverse sprekers roepen luidkeels en met overslaande stem op tegen het voorstel te stemmen. Een kleine groep ondersteunt deze oproepen met het scanderen van: “Het volk wil een nieuwe grondwet” en “Het volk wil niet slechts aanpassingen.” Wanneer ik enkele van de betogers vraag met welke artikelen van de voorgestelde grondwet ze nou zo’n moeite hebben, krijg ik geen duidelijk antwoord. Over artikel 2 van de grondwet gaat het, vreemd genoeg niet. Daarin staat oa. dat de sharia als leidraad voor de wetgeving geldt.
Een kwartslag verder op het plein demonstreren Moslims en Christen, enigszins krampachtig, hun eenheid. Of in elk geval de wil daartoe. Op het podium het hier gebruikelijke tafereel: vele mannen staan zich te verdringen. Velen hebben er waarschijnlijk niets te zoeken. Maar ach, je bent in beeld. In het midden ontwaar ik een militair met de microfoon in een hand en in de andere hand een Qur’an en een Bijbel. Hij probeert ons zijn visie over te dragen: “Moslims en Christenen zijn één!” Hij herhaalt dat vervolgens een keer of dertig. Een spandoek schuift voorbij met de tekst: "moslim + christen = Egypte." Ook ontwaar ik een Koptische priester en een tamelijk vooraanstaande imam op het podium. Allen met dezelfde boodschap van religieuze eenheid.
Als het einde van de middag nadert en de meeste demonstranten huiswaarts keren, blijven de verkopers van ‘revolutie-souvernirs’ – zoals vlaggetjes, T-shirts, buttons, stickers, shawls en petjes - en uitventers van snacks en drankjes over. Een wat triest gevoel maakt zich van me meester. En tegelijkertijd ook wat boosheid. De revolutie die lijkt te smoren in mooie woorden over eenheid, gelijkheid en vrijheid. Maar daar komen mensen dus niet (meer) massaal op af. Berusting of een angstig voorgevoel... Wanneer ik de tunnel van de Metro in daal komt spontaan het verhaal van de ‘Tempel reiniging’ in me op. Toch zo gek nog niet. Of wel?
Elke revolutie in de geschiedenis ontstond door een fundamentele ontevredenheid over het functioneren van het regime. Na de euforische actie, komt onvermijdelijk de ontnuchterende tegenreactie : structuren (hoe gebrekkig ze ook waren) zijn uiteengevallen en moeten opnieuw worden samengesteld. De desillusie groeit : de ontketende massa heeft geen interesse voor lange-termijnplanning, maar wil wel "alles, nu, vandaag", vandaar het onvermijdelijke gevaar voor een contra-revolutie. Egyptenaren, zeer emotioneel, hebben weinig boodschap aan rationele toekomstvisies. Ik hou mijn hart vast voor de komende verkiezingen. Quo Vadis, Masr ?
BeantwoordenVerwijderen