zaterdag 30 april 2011

Moslim Broeders: Uit, In, Uit, ….

De Moslims Broederschap in Egypte doe me erg denken aan het mannetje in het weerhuisje dat wij vroeger thuis hadden. De ene dag in het huisje, de andere dag er buiten, en een dag later weer erin. Met het weer in Egypte zit het wel goed, da’s stabiel. Maar met de Broeders is wat loos. Die roepen de ene dag dit en de andere dag het tegenovergestelde. Is dat een slimme, vooropgezette tactiek. Ik kan het bijna niet geloven.

Een van de meest bekende uitspraken van de eerste CDA lijsttrekker en premier, Dries van Agt, is: “We buigen niet naar links, we buigen niet naar rechts, we gaan dwars door het midden.” Misschien dat de Moslims Broeders daar nog iets van kunnen leren.

Kon ik eergisteren nog uit de mond van een van de voormannen van de Broeders optekenen dat ze zeker gaan deelnemen aan de eerste Nationale Conferentie voor politieke krachten in Egypte op 7 mei as., gisteren werd dat weer met kracht tegengesproken. 

Aan deze conferentie zullen ruim 2500 jongeren deelnemen. Zij zullen met name van gedachten wisselen over het thema van de “burgerlijke staat.” En is gericht op het bewaken en uitbouwen van de verworvenheden van de 25 januari revolutie. Want de doelstellingen daarvan zijn nog lang niet allemaal bereikt.

Een van de organisatoren van de conferentie, Mamdouh Hamza, die eerder de Broederschap opriep de conferentie bij te wonen, zei in een verklaring gisteren dat hij nog steeds voor de deelname van de Broederschap is aan de conferentie. Maar dat Broederschap voorman Essam al-Erian, die eerder deze toezegging deed voor z’n beurt heeft gesproken. De kwestie ligt nu weer op tafel bij het hoofdbestuur.

Hamza melde verder de bevestiging van deelname aan de conferentie te hebben ontvangen van drie potentiële presidentskandidaten: Amr Moussa, Hisham al-Bastawisi en Hamdin Sabahi.  Ze wachten nog steeds op een reactie van Mohamed ElBaradei.

Volgens Hamza zullen op de conferentie vier belangrijke kwesties aan de orde komen. Waaronder de fundamentele beginselen van de toekomstige grondwet en ideeën over de ontwikkeling en sociale rechtvaardigheid van het land. De afgevaardigden zullen ook strategieën bespreken tot het verenigen van de politieke en nationale krachten in de voorbereidingen naar de komende parlementsverkiezingen van eind september dit jaar.

Het vierde en belangrijkste punt is volgens Hamza, de vorming van een “civiele Raad” die het land moet leiden tijdens de overgangsperiode om de macht van de Hoge Raad van de Strijdkrachten over te dragen aan het nieuw verkozen parlement.

Allemaal heel belangrijke thema’s. Maar niemand weet, tot 7 mei, of de Moslim Broeders bereid zijn hun verantwoordelijkheid te nemen door deel te nemen aan de Conferentie voor een Nationale Dialoog.

Slafisten willen van Egypte moslim staat maken


Het geluid van de meer radicale islamitische Salafisten wordt met de dag indringender. Gisteren zijn duizenden Salafisten na het vrijdaggebed op drie plaatsen in Cairo de straat opgegaan om hun eisen kracht bij te zetten. Naast negen andere eisen is hun belangrijkste eis is dat Egypte zo snel mogelijk een islamitische staat moet worden. Dat is niet nieuw. Maar de wijze waarop zij hun eisen naar buiten brengen wel. En dat is zeer verontrustend.

Demonstranten tonen namen van vrouwen: Camelia en Wafa
De protesten van gisteren vonden plaats op het Ramses Square voor de Fatah moskee tegenover het Centraal Station. De tweede voor Noor moskee in Abbasseya en de derde op Ramses Street.
Ronde de demonstraties (officieel zijn alle demonstraties verboden) was opvallend veel politie en leger op de been.

De betogers eisen ondermeer de vervolging van de Koptische en de vrijlating de (ex)echtgenotes van twee priesters die zich tot de islam bekeerd zouden hebben. Volgens geruchten zijn de vrouwen door de kerk ontvoerd en worden zij ergens in een klooster vastgehouden. Daarvoor moet de Koptische paus dus vervolgd worden. De demonstranten willen dat het geschil in een gesprek tussen Sheikh Hafez Salama en het ministerie van Religieuze Zaken zo snel mogelijk wordt opgelost.

Duizenden Salafisten voor de Fateh moskee maakten ook duidelijk dat ze lid zijn van de “Coalitie ter ondersteuning van nieuwe moslims.” De demonstranten riepen op tot het stichten van een islamitische staat en voegden daaraan toe dat zij het plein voor de Noor moskee niet zouden verlaten voordat hun eisen zijn ingewilligd. Afgelopen nacht was het plein echter geheel verlaten, terwijl hun eisen vast nog niet waren ingewilligd. In Egypte wordt tot nu toe nogal luchthartige gereageerd op deze Salafistische uitingen. Het lijkt mij daarentegen toch verstandiger deze groepering serieus te nemen, voor het te laat is.

vrijdag 29 april 2011

Journalisten betrapt bij de Syrische grens


Ik vond vanmorgen tussen mijn tweets een bericht van collega journalist
janeikelboom Jan Eikelboom
Vannacht samen met @EsmeraldavBoon als journalist betrapt bij de Syrische grens en gedeporteerd. Nu terug op vliegveld istanbul #flinkbalen

Heb natuurlijk gevraagd of ze nu echt hadden gedacht Syrie in te komen. Maar gelijk hebben ze: het is natuurlijk altijd de moeite waard het te proberen!

Een andere collega woont en werkt in Syrie. Ik vroeg me bezorgd af hoe het hem vergaat. Hij antwoordde: “Het gekke is dat hier in Damascus iedereen doet of er niets aan de hand is. Een vriend vertrouwde me enkele dagen geleden toe "niemand weet wat zich precies in Daraa afspeelt".
Enkele weken geleden kreeg ik de schrik van mijn leven. Om 02.00 uur in de nacht werd er keihard op mijn deur gebonst. Het bleken zeven lui van de veiligheidsdiensten te zijn die al mijn papieren en mijn computer hebben onderzocht. Sindsdien vraag ik de krant om mijn naam niet meer te vermelden. Verder wordt ik bijna achtervolgd door Nederlandse omroepen die mij telefonisch willen benaderen. Dat weiger ik pertinent want het is veel te gevaarlijk.”

Misschien achteraf toch maar beter dat Jan en Esmeralda veilig in Istanbul zitten.

donderdag 28 april 2011

Moslim Broeders doen toch mee in Nationale Dialoog


De Moslim Broederschap heeft eieren voor haar geld gekozen en heeft gisteren aangekondigd terug te komen op hun eerdere beslissing. Ze wil nu toch deelnemen aan Egypte's Nationale Dialoog. Ook roept ze andere moslimgroeperingen op om deel te nemen aan deze eerste nationale conferentie in Egypte.

Deze Nationale Dialoog is bedoeld als een dialoog tussen aan de ene kant allerlei kleinere partijen en groeperingen en aan de andere kant de regerende militaire en interim-regering. Deze bijzondere dialoog staat onder leiding van door de voormalige minister-president, Abdel Aziz Hegazi.  

Moslim Broederschap leider en woordvoerder, Essam El-Erian, melde voor verschillende Egyptische media dat de kwestie grondig was besproken binnen de leiding van de Broederschap. "We hebben uiteindelijk overeenstemming bereikt over deelname aan deze dialoog onderleiding van Abdel Aziz Hegazi. "Hij heeft ons zijn visie gegeven op de manier waarop de Nationale Dialoog gevoerd zal worden. “Wij nemen dat heel serieus,” zo voegde El-Erian daaraan toe.

Het besluit om deel te nemen aan de Nationale Dialoog werd eerder afgewezen nadat verschillen partijen, waaronder Al-Wafd, er op hadden gestaan dat er eerst aan de eisen, gesteld tijdens de revolutie, zou worden voldaan.

Toen het oude regime, voormalig president Hosni Mubarak en zijn beide zonen omver waren geworpen, bleven zijn zonen Alaa en Gamal aanvankelijk echter ongehinderd hun werk voortzetten. Dit tot groot ongenoegen van de oppositie en het merendeel van de Egyptische bevolking. Maar nu Mubarak, zijn zonen en vele andere oligarchen opgesloten zitten in de Tora Gevangenis in Cairo en wachten op hun berechting, is een belangrijk opstakel voor een Nationale Dialoog weggenomen.

Op 7 mei zal Egypte’s eerste Nationale Conferentie worden gehouden in het Cairo International Conference Centre. Naar verwachting zullen zo’n 2500 deelnemers de conferentie bijwonen. Nou maar hopen dat er ook een plekje is voor de (buitenlandse) geschreven pers.

dinsdag 26 april 2011

Islamisering Egypte ligt op de loer met komst Islam Zender

Al weken heb ik gewezen op de ophanden zijnde koersverandering van de Moslim Broederschap. De eerste tekenen waren vorige week al aanwezig. Tijdens het christelijk Pasen hebben ze zich heel beleefd gedragen en louter politiek correcte uitspraken gedaan. Nu, slechts één dag na Pasen wordt het nieuwe offensief ingezet.

Essem al-Erian, en woordvoerder van de Moslim Broederschap, beschuldigt een ieder die kritiek heeft op de islamitische bewegingen van het gebruik van geld dat door buitenlandse organisaties wordt gedoneerd voor het aanvallen van de islam. Iedere criticaster is daarmee dan direct een Islamofoob veroordeeld.

Tijdens een bijeenkomst gisteren in Caïro benadrukte Essam al-Erian het belang van diversiteit in de islamitische discours en kondigde hij aan dat de Broederschap werkt aan een grote ‘media-project’.  Een goed verstaander weet dan dat het zal gaan om een strak geplande pro-islam campagne. En zoiets werkt hier goed in Egypte. Mensen kijken buitensporig veel televisie en zijn na 30 jaar dictatuur gewoon om bijna alles te geloven wat je op de TV ziet.

“Het Islamitische project krijgt momenteel een hoop aandacht vanuit de hele wereld. We staan voor een moeilijke uitdaging," zei al-Erian. Daarmee duidt hij oa. op de discussies met Salafisten over democratie volgens westerse systeem als voorbeeld voor de overheid in het algemeen, maar ook over uitspraken over de benoeming van vrouwen of niet-moslims in leidinggevende posities.

En dan volgt de ene drogredenering na de andere. Zoals: "Sommigen proberen de islamitische bewegingen te betrekken in verkeerde dicussies," om er dan heel leep aan toe te voegen: "Voor mij zijn de islamitische principes van Sharia beter dan welke vorm van democratie dan ook, maar dit betekent niet dat we tegen democratie zijn." Klinkt aardig, maar beide meningen staan haaks op elkaar. Sharia en democratie gaan nimmer samen. En dat weet hij natuurlijk maar al te goed.

Maar hij maakt het nog bonter door eraan toe te voegen dat het hier gaat om de keuze tussen een dictatuur of een burgerlijke staat en niet om de keuze tussen een religieuze of een burgerlijke staat. Daarmee suggererend dat een religieuze staat niet en vorm van dictatuur zou zijn.

Mohamed Hassan, een van de Salafistische deelnemers aan de bijeenkomst van gisteren zei dat de islamitische groeperingen nauw moeten samenwerken om de “banier van de islam hoog te houden.”

En dan komt er nog een haasje uit de hoge hoed. Volgens meneer Hassan loopt het met de media volledig uit de hand. Er is duidelijk behoefte aan vrijheid in de media die de leer van de islam respecteert. Natuurlijk beschuldigde hij anderen ervan te werken “met een speciale agenda,” en “van het manipuleren van de media in hun eigen voordeel.” Daarmee wijzend op de belangrijke rol van de media, met name in het politieke debat.

Het wachten is nu op de nieuwe moslimzender. En op de reacties onder de bevolking. Kortom: hoe veerkrachtig zal de zgn. revolutie uiteindelijk blijken te zijn?

Over oude wijn en oude zakken


De afgelopen weken is er nogal wat te doen om de aanstelling van 13 nieuwe gouverneurs in Egypte. Het lijkt wel of die benoemingen nog stammen uit de tijd van ex-president Mubarak. De nieuwe gouverneurs zijn allemaal oude mannen die stuk voor stuk eerder hebben gewerkt bij de politie, het leger of de voormalige regerende Nationale Democratische Partij (NDP). Alsof er geen revolutie heeft plaatsgevonden in Egypte.  Integendeel zelfs, de suggestie wordt gewekt alsof jongeren niet in staat zijn een leidinggevende rol te kunnen spelen tijdens de interim-periode en dat ze er geen gekwalificeerde kandidaten voor hebben. De nieuwe gouverneurs zijn geselecteerd op basis van de zelfde oude normen. Oude wijn en oude zakken dus.

Van Alexandrië tot Qena wordt geprotesteerd tegen de nieuwe benoemingen. Daarbij zijn de demonstranten niet tegen de politie in het algemeen, maar tegen bepaalde politiefiguren die onder het bewind van Mubarak verantwoordelijk waren voor de gevreesde geheimedienst. Onder de toen heersende wet op de ‘noodtoestand’ konden tegenstanders van het Mubarak regime zonder enige opgaaf van redenen worden opgepakt en voor lange tijd gevangen worden gehouden. 

Zo lijkt toch erg onwaarschijnlijk dat de huidige interim-regering geen enkele geschikte kandidaat heeft kunnen vinden voor de post van Minister van Binnenlandse Zaken, dan
ex-minister Mansour al-Issawi. Het bezette die de post al meer dan 15 jaar geleden en is al ver over de 70 jaar. Issawi doet zijn best om de puinhoop, veroorzaakt door zijn voorgangers op te ruimen.

Maar in de nieuwe omstandigheden zou je toch mogen hopen en verwachten dat de inwoners van de provincies eerst worden geraadpleegd voordat een nieuwe gouverneur wordt aangesteld.

De keuze van de gouverneur van Alexandrië is wel heel problematisch. De nieuwe gouverneur was namelijk een prominent figuur in het oude regime en een lid van de nu ontbonden NDP. Hij wordt bovendien verdacht van dubieuze praktijken bij de parlementsverkiezingen van 2005. De argumenten voor zijn aanstelling zijn volstrekt onduidelijk. Zeker omdat de mensen in Alexandrië zelf een kandidaat hadden aangedragen in de persoon van de gerespecteerde rechter Ahmad Mekki. Maar er waren nog meer geschikte kandidaten. Het wordt tijd dat de huidige overgangsregering een andere werkwijze kiest dan die van de pakweg laatste 30 jaar.

Op dezelfde verfrissende en gedurfde wijze waarop Essam Sharaf werd aangesteld als premier zou nu ook de selectie van gouverneurs moeten kunnen plaatsvinden. Het is een gouden kans om gouverneurs aan te stellen voor een periode van – bijvoorbeeld - zes maanden. In die periode kunnen nieuwe en jonge kandidaten zich bewijzen. Als ze slagen mogen ze blijven en als ze falen moeten ze worden vervangen.

Uiteindelijk moet en natuurlijk verkiezingen komen om gouverneurs te kiezen. Zoals dat gebruikelijk is in een democratische geleide rechtsstaat.

De huidige protesten tegen de benoemingen van nieuwe gouverneurs moet zeer serieus worden genomen. Egypte moet niet meer worden bestuurd volgens de oude methoden. Het gaat dan ook niet alleen om het vervangen van personen, maar veel meer nog om het vervangen van de oude mechanismen.

maandag 25 april 2011

ElBaradei wel, maar Moslim Broeders niet uitgenodigd bij officiële Paasviering


Paasnacht was Mohamed ElBaradei, voormalig directeur van het Internationaal Agentschap voor Atoomenergie en de potentiële kandidaat in de komende presidentsverkiezingen, op uitnodiging van de Koptische paus Shenouda III in de Sint Marcus Kathedraal in Abbasiya. Hij woonde daar een groot deel van de Paasviering mee.

ElBaradei tijdens Paasviering in St. Markus Kathedraal
El-Baradei kreeg een stoel op de voorste rij, maar wel op enige afstand van Margaret Scobey, de Amerikaanse ambassadeur in Egypte . "We wilden niet dat iemand ons zou beschuldigen van het regelen van een bijeenkomst tussen die twee," aldus Priester Sergios, die verantwoordelijk is voor het organiseren van de Paasviering.

Na afloop van de officiële viering had hij een kort onderhoud met paus Schenouda. Daarbij werd de pers op ruime afstand gehouden. Elbaradei zei dat hij de viering wilde bijwonen als een "gewone Egyptenaar" en niet als presidentskandidaat. "Ik vertegenwoordig alleen mezelf, 'zei hij en ontkende dat hij zou zijn gekomen om de steun van Koptische gemeenschap in Egypte te vragen. En voegde eraan toe dat "Kopten moeten voelen dat we samen werken aan dit land."

Het was dus met opzet een ‘low profile’  bezoek van ElBaradei. Dat bleek ook uit het feit dat zijn naam ergens onder in de lijst met Vips stond en dat de Koptische satellietzenders hem niet wilden interviewen. Tenslotte moest hij - in tegenstelling tot de meeste bezoekende Vips - na de ceremonie rusten wachten op zijn auto.

ElBaradei was tijdens het vrijdaggebed aanwezig in de populaire Al-Hussein-moskee, midden in de bekende bazarwijk Khan al Khalili, in Caïro.

De Moslim Broederschap waren door de Koptische Kerk niet uitgenodigd om de paasmis bij te wonen. Toch heeft een aantal leden van de Broederschap op eigen initiatief besloten om verschillende kerken op Paaszondag te bezoeken en de priesters te feliciteren met het Paasfeest. “Een manifestatie van het beginsel van het burgerschap,” zo noemden de vertegenwoordigers van de Broederschap het.

"We hebben de Moslim Broederschap niet publiekelijk uitgenodigd, maar we zijn vereerd dat ze kwamen," zei hij een van de priesters. Maar voegde er als kritische noot aan toe dat "De seculiere staat op een islamitische basis zoals de Moslim Broederschap die wil niets anders is dan een religieuze staat. Wij willen een puur seculiere staat, maar het is aan de mensen om dat te beslissen."

Sergious, ondersecretaris van het patriarchaat, benadrukte dat de kerk zich niet wil bemoeien de politiek en zei dat de viering is een religieuze gelegenheid en die mag nimmer worden gebruikt voor andere doeleinden.  

In het verleden steunde de Koptische Kerk de Nationaal Democratische Partij. Maar nu die is ontbonden laat de leiding van de kerk het stemgedrag van de kerkleden vrij. Van de kerk hoeven dus geen stemadviezen te worden verwacht.

zondag 24 april 2011

Demonstranten Qena willen Koptische gouverneur weg hebben


Demonstranten in Qena hebben opgeroepen tot een ‘miljoenen protest’ voor komende vrijdag onder het motto: "De vrijdag van de waardigheid en de wil van het volk", indien aan hun eis, dat de huidige Koptische gouverneur moet worden vervangen, niet is voldaan.

Ook voor vandaag wordt weer opgeroepen tot protest. Nu zelfs om aan te dringen het aftreden van premier Essam Sharaf en de berechting van zijn plaatsvervanger Yehia al-Gamal.

De demonstranten weigeren nog altijd om het treinverkeer tussen Aswan en Cairo weer mogelijk te maken. Ze benadrukken nogmaals hun motto: "moslims en kopten zijn een" in pogingen om de gelederen onder de inwoners van Qena gesloten te houden.
Erg overtuigend en vanzelfsprekend is het motto lang niet. Salafisten, een groepering militante moslims, maken al dagen duidelijk dat een Koptische gouverneur onaanvaardbaar is.

Een kleine groep demonstranten verzamelde zich afgelopen vrijdag in Caïro om hun teleurstelling over de opstelling van Sharaf en van het leger kenbaar te maken. Volgens hen heeft Sharaf de protesten in Qena tot nu toe geheel genegeerd.

zaterdag 23 april 2011

Pasen in Egypte

Pasen in het land van waaruit Jezus geroepen werd getuige de Oudtestamentische tekst: "Uit Egypte heb ik mijn zoon geroepen." (Hosea 11:1) De Christenen (Kopten) hier zijn er dan ook volledig van overtuigd dat het christendom in Egypte is begonnen. Goed vandaag bij deze gedachte eens stil te staan. Uit Egypte geroepen. Het land dat zoveel heeft bijgedragen aan de beschaving van de (latere) westerse wereld en aan het ontstaan van de christelijke beeldvorming.

Wanneer je hier in het land rond reist en de vele afbeeldingen in graven en tempels bekijkt, valt je oog al gauw op het beeld van Isis met het kind Horus op schoot. In het schitterende Nubisch museum in Aswan staat een wonderschoon bronzen beeldje van nog geen 30 cm. hoog van moeder Isis met Horus op schoot. Wanneer je er langs loopt denk je er niet bij na, omdat het zo op Maria met Jezus op schoot lijkt. De triade van Osisris (de vader), Isis (de moeder) en Horus (het kind) moet het vroege christendom zó sterk hebben aangesproken dat deze beeldvorming een vaste plaats heeft gekregen in de christelijke iconografie.

Ooit was Egypte één van de eerste volledig christelijke landen van de wereld. Het christendom verspreidde zich hier razend snel. Vooral omdat de Egyptenaren toen der tijd het christendom zagen als een bevrijding uit de handen van de Romeinse barbaren. Bijna zes eeuwen heeft het christendom hier standgehouden. Ondanks soms zeer heftige Romeinse vervolgingen. Dat het christendom hier zo goed aansloeg heeft zijn wortels in de reeds bestaande Oud Egyptische religie. De triade van Osiris, de gedachten over het Afterlive, de opstandingsgedachte en de geïncarneerde godheid (Horus) waren gemeengoed in de Egyptische cultuur.

Na het concilie van Chalcedon (451) heeft de kerk van Byzantium het Egyptisch christendom (vertegenwoordigd door Alexandrië) afgesneden van de wereldkerk. Die klap zijn ze hier in feite nimmer te boven gekomen.

In 641 n.Chr. werden de Arabische legers als bevrijders (wederom) binnen gehaald. Dat het christendom hier sterk geworteld was, blijkt wel uit het feit dat het tot in de 18e eeuw heeft geduurd voor Egypte een Islamitisch land kon worden genoemd.

Inmiddels heeft de Islam hier haar invloed stevig gevestigd. Overal waar je gaat of staat is de Islam op de één over andere manier aanwezig. Vijfmaal per dag gonst het in de stad van de oproepen vanaf de minaretten van de moskeeën. Vroeger klom de muezzin (oproeper) vijf maal daags naar boven. Nu zingt de muezzin in een microfoon beneden in de moskee. Ruim versterkt klinkt zijn oproep door de wijk. En tijdens het vrijdagmiddaggebed krijg je er de preek bij cadeau. Niet alleen van de moskee naast mijn huis, maar ook van de moskee drie straten verderop. En van nog een paar andere. De toon van de preek klinkt onheilspellend. Dat komt vooral door het fanatisme waarmee gepreekt wordt.

Inmiddels heeft hier een ‘revolutie’ plaatsgevonden. En is er hoop op een nieuwe toekomst. Mensen hebben het gevoel dood geweest te zijn, maar leven nu weer. Ook al weten ze dat het niet gemakkelijk zal worden. Resten van het oude regime moet worden opgeruimd. En in de overgang naar een nieuw parlement en de verkiezing van een nieuw president maken radicale islamisten gebruik van de situatie door zichzelf en hun boodschap voor het voetlicht te brengen. Hun toon wordt met de dag dwingender en dreigender. Voor de Christenen in Egypte een onheilspellende gedachte.

Ondertussen probeerde ik me hier ook voor te bereiden op Goede Vrijdag. Met de Matheus Passie en Johannes Passie van Bach. Wanneer ik hier om mij heen kijk, weet ik dat er veel lijden is. Het is niet rechtvaardig verdeeld in onze wereld. Veel mensen hier die het hoofd dagelijks maar net boven water kunnen houden. Maar na Goede Vrijdag komt Pasen. Daar vestigen we onze hoop op.

Nu is het Stille Zaterdag. Ik mijn iPod aan. Aafje Heynis nu: "Dank sei dir Herr..."

Bashar Assad heeft niets geleerd van Mubarak’s missers




Toen de protesten tegen het regime vorige maand begonnen in de zuid Syrische stad Daraa hadden maar weinigen verwacht dat de protesten zo’n vlucht zouden nemen. Onder jongeren genoot president Bashar Al-Assad nog altijd enige populariteit. Maar hij bleek niet de ‘hervormer’ waarop ze hadden gehoopt.

Inmiddels is het hele land  vast beraden de straat op gegaan. Met maar een eis: het vertrek van Assad en zijn regime. De beelden uit de Syrische steden doen me denken aan de gebeurtenissen op het Tahrir-plein, hier in Cairo. Syrische demonstranten zetten tenten op en zijn van plan daar te blijven totdat het regime is verdwenen.

De jongste gebeurtenissen zijn een ernstige bedreiging voor het Assad-regime. Nog  nooit zijn zulke grote aantallen Syriërs massaal de straat opgegaan. Daarmee zijn ze definitief een drempel over gegaan, waarvan niemand had durven denken dat dit zou kunnen gebeuren in Syrië.

Ook voor vandaag en morgen staan weer grote demonstraties gepland. De geest lijkt nu echt uit de fles. YouTube-video's bevestigen het overwegend rustige karakter van de demonstraties gisteren in Homs. Maar er zijn ook beelden van het vreselijke moment waarop het regime het vuur opende op de vreedzame en weerloze demonstranten.

Toen Bashar zich in zijn eerste speech richtte tot het volk hoopte men nog dat hij met een aantal zeer ingrijpende hervormingen zou komen. De roep om zijn aftreden werd immers nog niet gehoord. Net als na de eerste speech van Mubarak in Egypte, een week na het uitbreken van de opstand op 25 januari, wisten de Syriërs niet wat ze hoorden: de president waarschuwde de natie dat iedereen die op straat kritiek uitte op het regime een verrader is, een buitenlandse agent of een moslimfundamentalist met de bedoeling Syrië te vernietigen.

Met deze toespraak schoot Bashar zichzelf lelijk in de voet en verloor hiermee zijn geloofwaardigheid. Misschien wilde hij niet dezelfde ‘fout’ maken als zij ex-collega Mubarak. Maar hier had hij toch gebruik kunnen maken van een laatste restje hoop dat de Syriërs nog hadden in de hervormingsgezindheid hun president.

Na de tweede toespraak van Bashar herhaalt hij wederom dezelfde fout die Mubarak maakte in Egypte. In een twee uur durende speech gaf hij in feite zijn brevet van onvermogen af om een crisissituatie te keren en het land op een nieuwe weg te zetten. Hij had de kans, maar blijkt in ruim tien jaar verder van het volk te zijn verwijderd dan ooit. 

Hij beloofde een nieuw kabinet, waar hijzelf de voorzitter van is. Ook zal de 50-jarige noodwet binnen enkele dagen worden opgeheven. Maar dit alles is te weinig en te laat. Ook deze dictator heeft de boot gemist. Deze toespraak was voldoende om de demonstranten te paaien en hun snel escalerende eisen in te willigen. Ook Syrië lijkt nu rijp voor een heuse revolutie.

Op dinsdag kondigde de regering aan dat de noodwet in het land werd ingetrokken. In een adem dreigde de minister van Binnenlandse Zaken dat, hoewel de noodwet - die eerder demonstraties had verboden - niet meer van kracht was, dat demonstranten die van plan zijn door te gaan met protesteren streng zullen worden gestraft. Om dat kracht bij te zetten volgde een proeve van wreedheid van het regime. Enkele uren voordat de noodwet werd opgeheven, werd een vreedzame sit-in van duizenden demonstranten in Homs met bruut geweld uit elkaar geslagen. Daarbij werden ten minste twee demonstranten gedood door veiligheidstroepen.

Met deze ‘een worst voorhouden' tactiek maakt het regime duidelijk dat het weinig vertrouwen heeft in de intelligentie en het zelfbeschikkingsrecht van het Syrische volk.
De regering lijkt te denken dat holle concessies, gevolgd door gewelddadige bedreigingen, de Syrische bevolking zand in de ogen te kunnen strooien. Maar het Syrische volk heeft dit goed doorzien en is tot de conclusie gekomen dat deze overheid helemaal geen hervormingen wil. En er ook niet voor terug deinst in koelen bloede vreedzame burgers te doden. De populariteit en de geloofwaardigheid die Bashar ooit had als ‘hervormer' is daarmee is sneeuw voor de zon verdwenen.

De pro-democratische beweging is nu niet meer te stoppen. Wat slechts een maand geleden nog ondenkbaar was lijkt is nu onvermijdelijk: Syriërs beginnen te geloven in een nieuwe toekomst, in een alternatief voor Bashar en zijn regime. De inmiddels beroemde slogan, "het volk vraagt om de val van het regime," zoals die klonk in Homs, zal nu ongetwijfeld weerklinken in het hele land.

De Syrische bevolking ontdekt de harde waarheid en een helder inzicht: je kunt geen hervormingen verwachten van een autoritair regime. Die verandering kan alleen tot stand komen door de straat op te gaan, zoals ook de Tunesiërs en Egyptenaren dat hebben gedaan.

Moslim Broederschap en Salafisten laten ware gezicht zien

Al snel na het aftreden van president Mubarak kwam een geruchtenstroom op gang over radicale islamitische stromingen in Egypte. Vooral in Westerse landen werd hardop gespeculeerd over een greep naar de macht van de Moslims Broeders en Salafisten. Zelf ontkenden deze dat in alle toonaarden. Maar nu, bijna drie maanden na het begin van de opstand op 25 januari, laten deze stromingen meer en meer hun ware gezicht zien.

25 Januari-jeugd vol van toekomst idealen
Na de ‘25 januari’ revolutie heeft de Moslim Broederschap er alles aan gedaan om die angst over haar politieke aspiraties weg te nemen. Bij de oprichting van hun eigen politieke partij, de Partij voor Vrijheid en Rechtvaardigheid, verklaarden ze nadrukkelijk dat ook christelijke leden welkom zijn en dat zij zich zelfs niet zouden verzetten tegen een vrouwelijke en Koptische partijvoorzitter.

Dat standpunt is luttele weken later alweer verlaten. Dat bleek uit de uitlatingen van de plaatsvervangend voorzitter van de Hoge Raad van de Moslim Broederschap, Mahmoud Ezzat. Hij maakte tijdens een forum in Cairo afgelopen donderdag, duidelijk dat de Moslim Broeders de islamitische wet willen invoeren als de partij een grote overwinnen zou behalen bij de parlementsverkiezingen van september aanstaande. Ook de leider van de  Broederschap, Saad al-Husseiny, benadrukte op hetzelfde forum dat de groep er naar streeft een islamitische wetgeving, de Sharia, te zullen invoeren. Zijn opmerkingen hebben tot bezorgde reacties bij leiders van verschillende politieke partijen, die zeiden dat deze verklaringen haaks staan op het concept van een liberale burgerlijke staat. Sommigen noemde het een “verraad aan de demonstranten die de omwentelingen in Egypte met gevaar voor eigen leven hebben bevochten.” Dat laatste is extra wrang, omdat de Moslims Broeders helemaal niet hebben meegedaan aan de demonstraties die uiteindelijk hebben geleid tot het aftreden van Mubarak en het ontbinden van het parlement.

Ook de Koptischorthodoxe Kerk heeft geschokt en teleurgesteld gereageerd op het voornemen van de Moslim Broederschap de Sharia te willen in te voeren. De Koptische Kerk heeft daarop besloten haar dialoog met de Broederschap op te schorten. Wanneer Egypte een islamitische staat zou worden, maakt dit de positie van de Kopten nog moeilijker dan die nu al is. Hiermee ondergraaft de Broederschap de beginselen van gelijkheid en burgerschap. En blijken hun uitlatingen, gedaan kort na de omwentelingen, niet meer geweest te zijn dan holle retoriek. Gevolg van deze controverse is dat de Kerk de leiders van de Broederschap niet hebben uitgenodigd voor de viering voor van het Paasfeest komend weekend.

Veel Kopten zeggen echter niet echt verrast te zijn door de uitspraken van de Broederschap en zeggen: “Nu horen we de ware bedoelingen van de Broederschap. Deze manier van denken wordt zowel in Egypte als in het buitenland afgewezen. De wereld is niet klaar voor een Taliban-achtige toestanden.”

In een verklaring noemt de Coalitie van de Revolutionaire Jongeren, die aan de basis staat van de omwentelingen, het standpunt van de Broederschap “een stap achteruit die haaks staat op eerdere verklaringen.” Ze vragen de broederschap hun standpunt te herroepen.

De verklaringen stuitten ook op verzet binnen de Broederschap zelf. Sommigen vinden de timing verkeerd en lopen de uitspraken op de zaken vooruit. De leider van de Broederschap, Hassan Hamdi verdedigde de uitspraken door te zeggen dat ze niet nieuw zijn. Volgens hem is de controverse het gevolg van onnauwkeurige berichten in de pers.

Het grootste gevaar voor de Kopten komt echter uit de hoek van de Salafisten. Deze radicale politieke islamitische groepering zegt onomwonden dat wetgeving die opgesteld wordt door het volk gevaarlijk is voor de natie. Ook zeggen zij “dat een vrouw in het parlement in strijd is met de intellectuele aard van de vrouw. Vrouwen, niet-moslims en Koptische christenen zijn nu eenmaal een minderheid."

Salafisten gaan uit van een letterlijke interpretatie van religieuze teksten. Daarom kan volgens hen het parlement nooit de bron van autoriteit en wetgeving zijn. Om die reden zullen ze ook niet een eigen politieke partij oprichten. "We kunnen wel sommige kandidaten ondersteunen en mensen adviseren om te stemmen op de beste van de Islamitische kandidaten. Zoals bijvoorbeeld enkele kandidaten van de Moslim Broederschap.”

Ondertussen heeft het recente geweld van de harde lijn Salafisten in Egypte het debat aangewakkerd over de rol die de islamisten na het vertrek van president Hosni Mubarak. Die onderdrukte de islamistische groeperingen, omdat deze als een bedreiging werden gezien van het regime. Toch werden Salafi's ook getolereerd als een religieuze groep als een tegengewicht zijn top vijand, de Moslim Broederschap.
In de weken na de revolutie van 25 januari zijn vele aanhangers van de Moslim Broederschap en Salafisten vrijgelaten uit gevangenissen waar velen van hen, vaak zonder enige vorm van proces, decennia vastzaten. Mat als gevolg dat ze nu openlijk een politieke rol kunnen spelen in Egypte. Dit tot grote onrust bij veel van de seculiere en liberale bewegingen in Egypte. Met name de toon waarop het  extremistische discours wordt gevoerd en de wens tot het invoeren van de sharia (islamitische wet) heeft velen gealarmeerd.

Het eigengerechtigde optreden van de Salafisten heeft het nieuws in Egypte de laatste tijd gedomineerd. Zo werd het huis in brand gestoken van een vrouw die werd verdacht van omgang met een christen. In de provincie Fayoum braken gevechten uit toen Salafististen de eigenaar van een slijterij wilden dwingen zijn zaak te sluiten. Daarmee trachten salafisten hun strenge interpretatie van de islam met geweld op te leggen door een verbod op de consumptie van alcohol. Bij de gevechten werd een dorpeling gedood en raakten acht anderen gewond.

Het geweld keert zich ook tegen andere stromingen in de islam. Zo werd in de Opper-Egyptische stad Qalyoub een Soefi heiligdom opgeblazen door Salafisten. Dit tot grote woede van de plaatselijke bevolking. Volgens sommige mensen is dit een waarschuwing die laat zien wat de verborgen bedoelingen van de Salafisten met Egypte zijn.
Ook wordt gewezen op nauwe banden met Salafisische groeperingen in Pakistan.  

De vijandigheid tussen Soefi's en de Salafisten, lang onderdrukt in de hoofden en harten van beide partijen, laten nu toch weer duidelijk voor iedereen hun giftanden zien. De heiligdommen zijn voor soefi's heilige plaatsen waar ze bidden en hun feesten vieren. Voor de Salafisten echter zijn ze een gruwel tegen de islam en de leer van de profeet. De gewelddadigheden vestigen pijnlijk de aandacht op hun zeer uiteenlopende geloofswegen. Het in brand steken van het graf van Sidi Izz El-Din in Qalioubiya, heeft de confrontatie tussen de twee groepen verder verdiept.

Het Egyptische volk is van nature een trouw volk zijn door de natuur, maar zal nooit instemmen met een religieuze heerschappij. Egypte’s openheid en vrijheid, maar ook de aanwezigheid van een koptische, zullen voorkomen dat zich in Egypte een Taliban-achtig model kan worden ingevoerd. Dat zou ook zeker een potentieel cultureel en economisch gevaar zijn voor het land.

De aanslag op de heiligdommen heeft ook geleid tot ernstige kritiek van Egypte’s Moefti ook. In een vrijdag preek sjeik Ali Gomaa beschuldigde hij de daders de islam van misinterpretatie van de Islam.


Ook de media moeten het regelmatig ontgelden. Die worden beschuldigd van paniekzaaierij door in te spelen op de angst voor islamisten, die werden onderdrukt onder Mubarak. Dit zou kunnen leiden tot een roep om een terugkeer naar het oude autoritaire regime. 


Niet iedereen is bang voor een toename van de Salafistische invloed. Hun stem mag dan misschien luider zijn geworden, maar geen is er geen verandering in hun beleid.
Maar de bezorgdheid onder gematigde Egyptische moslims, seculieren en de christelijke minderheid is er niet minder op geworden. De regerende militaire raad heeft gezegd dat zij zal niet zal toestaan dat Egypte wordt omgevormd in een theocratie volgens Iraanse-stijl. 
”Egypte zal nimmer worden geregeerd door een of andere andere Khomeini,”  aldus de Hoge Raad van de Strijdkrachten in een verwijzing naar de geestelijk leider van de Iraanse islamitische revolutie van 1979 . De Hoge Raad van de Strijdkrachten zal niet toestaan dat extremistische groeperingen in Egypte onder controle
zullen krijgen.

Nog lang niet iedereen in Egypte is klaar om de anachronistische ideeën en leringen van de Salafisten te tolereren.  Ondanks dat lijken de Salafisten vastbesloten om zonodig het recht in eigen hand te nemen en gematigde moslims te winnen voor hun dogmatische ideeën.

Inmiddels hebben we gezien dat uitspraken vandaag gedaan morgen weer kunnen worden vervangen door andere standpunten. Niets lijkt op dit moment veranderlijker dan politieke ambities van religieuze groeperingen in Egypte.

De weg van het nieuwe Egypte na 25 januari lijkt vooralsnog een moeizaam en ongebaand pad met vele slangenkuilen en struikrovers. De contrarevolutionaire krachten zijn nog altijd niet tot zwijgen gebracht. En de toenemende invloed van ultra religieuze groeperingen spelen handig in op de onevenwichtige situatie waarin het land zich nog steeds verkeert. Het zijn juist dit soort groeperingen de die snel vat kunnen krijgen op de het grootste deel van de bevolking, voor wie de ‘revolutie’ tot nu toe meer armoede en onzekerheid heeft geleid.

En de Kopten, hen rest niet anders dan de ontwikkelingen met zorg gade te slaan. Ze hebben vrolijker Paasdagen gekend. Hen wacht nog een lange tijd van leven tussen hoop en vrees. 

donderdag 21 april 2011

Bedoelingen Moslim Broederschap blijven onduidelijk

Na alle kritische artikelen van de laatste dagen in de Egyptische kranten over de Moslim Broederschap, moesten die wel met een geruststellend antwoord komen. Geen verrassende reactie.

“De Broederschap zou in Egypte eerder de voorkeur geven aan het Turkse model dan het Iraanse model van een Islamitische staat,” althans volgens de vice minister president Yehia al-Gamal, tijdens een forum dat gisteren werd gehouden in Cairo. “Hoewel de Broederschap de grootste georganiseerde groepering is in Egypte, wil dat nog niet zeggen dat zij de meerderheid vertegenwoordigen. Transparante verkiezingen zullen dit uitwijzen.” Daarmee keek hij met een schuin oog naar Khairat al-Shater, een van de leiders van de Broederschap, die ook in het forum zat.

Al weken beweren, met name oppositie kranten, dat de Broederschap het op een akkoord heeft gegooid met het Leger Comité (dat na de val van Mubarak tijdelijk de touwtjes in handen heeft) over het vormen van een nieuwe regering. Zowel het Leger Comité als de Broederschap beweren stellig dat dit valse berichten zijn.

Al-Gamal zei dat hij niet bang is voor de Broederschap, omdat die ook geen religieus staatsmodel voorstaan. Maar, zo voegde hij eraan toe, er zijn binnen de Broederschap zeker een aantal extreme fracties die dat wel zouden willen. 

Al-Shater reageerde daarop met de mededeling dat als de Broederschap aan de macht zou komen, zij geen straffen zullen invoeren, zoals die in de Sharia zijn vereist. De broederschap is een campagne begonnen om, met name het Westen, ervan te overtuigen dat zij wat dat betreft niet bang voor hen hoeven te zijn. Hij legde daarbij nog eens uit dat voormalig president Mubarak de Broederschap steeds heeft gebruikt als een afschrikkingtactiek waarmee hij zijn eigen macht kon versterken.

En gezien de eerste reacties in het Westen op de omwentelingen in Egypte heeft die tactiek zeker gewerkt.

Tenslotte stelde de Broederschap voorman ons gerust met de mededeling: “Als een georganiseerde partij is het de Broederschap niet te doen om de macht en de meerderheid in het parlement. We hebben maar een doel en dat is de ontwikkeling en vooruitgang van Egypte.”

Ondanks deze poging tot geruststelling blijven kranten en vele Egyptenaren de ontwikkelingen binnen de Moslim Broederschap kritisch en met argusogen volgen. 

woensdag 20 april 2011

Somber, maar realistisch beeld


De situatie gaat er weer om spannen hier in Egypte. Daar heb ik in eerdere artikelen en op Twitter al vaker op gewezen. Dat is me al op veel hoon en woede van, met name jonge, Egyptenaren komen te staan.

"Nu is alles anders. We krijgen nu democratie. Moslims en Christenen zijn allemaal gelijk. Egypte zal nooit een islamitische staat worden naar Iraans model." En meer van die kreten. Wij kennen in Nederland een gezegde: "Praatjes vullen geen gaatjes." Nou, dat gaat hier in optima forma op. De tijdelijke overheid bestookt de natie met mooie beloften en een krachtdadig optreden. Maar ondertussen gaan demonstranten en critici van het huidige bewind zonder enige vorm van proces de cel in, waar martelingen aan de orde van de dag zijn. 

Mooie woorden en intenties
Dat de Kopten, als een minderheid van 8% te midden van grotendeels volgzame moslims, zwaar de klos zouden zijn is voor mij nimmer een vraag geweest. Wat je nu ziet gebeuren in Qena (Opper Egypte) is het zichtbaar worden van iets waar we de komende weken en maanden nog veel meer van te zien zullen krijgen. Moslim Broeders en - zorgwekkender nog - Salafisten laten er geen misverstand over kan zijn: in Egypte is geen plaats voor christenen en al helemaal niet op officiële posten in het overheidapparaat. Ondanks de mooie toezeggingen van de Broederschap, dat Kopten welkom zijn in de politiek en zelfs in hun politieke partij. Dat heeft de Broederschap mooi gespeeld. Ze hebben zich niet laten zien in de roerige weken die vooraf gingen aan het aftreden van Mubarak. Al vrij snel na 11 februari verschenen de Moslim Broeders op het Tahrir-plein en de straten er omheen. Fel discussiëren ze met omstanders. Om nog es uit te leggen dat het hen niet om de macht gaat. 

Nu, ruim drie maanden later, worden de ware bedoelingen steeds duidelijker. Vandaag was het in Egyptische kranten voorpaginanieuws: er is weer een Iraanse ambassadeur in Cairo. Een duidelijke steun in de rug van militante moslim organisaties. De Broederschap, met in hun kielzog het fanatieke legioen Salafisten, hebben wel degelijk op het oog wat in artikel 1 van de grondwet staat: Egypte is een Islamitische Republiek. En daarin is maar weinig plaats voor Christenen. Die mogen hier wel blijven, maar moeten zich vooral, ineen gedoken, onder het maaiveld schuil houden. 
Ik hou mijn hart vast.

Kopten vieren Pasen tussen hoop en vrees

De ‘25 jan Revolutie’ heeft Egyptenaren hoop gegeven op een nieuwe staat waarin iedere burger gelijkwaardig is. Terwijl de Egyptische Kopten komend weekend Pasen zullen vieren, hebben toch veel van hen de hoop op betere tijden alweer opgegeven. Ze zijn bang en denken er over het land te verlaten. Anderen bereiden zich voor op de komende politieke strijd.

Kopten tegen sectarische discriminatie
De laatste Salafistische incidenten hebben veel onrust en onzekerheid veroorzaakt onder Egyptenaren. Juist hierom overwegen Kopten om te ontsnappen aan deze bedreigingen. "Als advocaat heb ik een aantal telefoontjes gekregen van angstige Kopten die het liefst zo snel mogelijk het land willen ontvluchten." Zegt Nabil Gobrial, een mensenrechtenadvocaat in Cairo.

Na het aftreden van voormalige president Hosni Mubarak op 11 februari heeft een aantal incidenten van sectarisch geweld plaatsgevonden. Waaronder de brand van de Kerk in het dorp Soul in maart.

Een groep woedende moslims staken daar de kerk in brand. Maar het ging verder dan de kerk in brand te zetten. Moslims vielen de Koptische bewoners aan en dwongen hen hun huizen te verlaten.

Het leger heeft de kerk inmiddels herbouwd en kopten beginnen terug te keren naar hun huizen. Maar niemand is tot nu toe aansprakelijk gesteld voor de gebeurtenissen. Het ontbreken van een diepgaand onderzoek bevestigt de angst over wil van de huidige machthebbers om op te treden tegen anti-Koptische geluiden en aanvallen.

Ook ontstonden er protesten in Qena - in Opper Egypte - tegen de benoeming van een Koptische gouverneur. Alles bijelkaar redenen genoeg voor Kopten om zich niet echt veilig te voelen.

Politieke Salafitische en islamistische toespraken kwamen in de tijd van Mubarak niet voor, omdat Salafisten en Moslim Broeders door het regime verboden waren. Wat we nu zien is een crisis van de democratie in plaats van de religie. En als de moslims zich niet ontdoen van oude ideeën zullen de zaken snel verder uit de hand gaan lopen.

Ook zijn de Kopten bang voor politieke marginalisering en mogelijke isolatie op het snel groeiende politieke toneel. Niet onbegrijpelijk als je bedenkt dat in de commissie die de aanpassingen van de grondwet heeft voorbereid geen enkele Kopt vertegenwoordigd was. Terwijl de voorzitter van deze commissie, Tarek El-Bishry, bekend staat om zijn strikte islamitische overtuigingen en bovendien lid is van de Moslim Broederschap.

In tegenstelling tot de moedeloosheid bij sommigen, zijn er ook Kopten die enthousiast zijn over de nieuwe politieke situatie in Egypte. Zij beschouwen de veranderingen als even zovele veelbelovende mogelijkheden, die wel wat extra inspanning van alle geledingen van de samenleving zullen vereisen.

Kopten worden, eindelijk(!) steeds meer politiek geëngageerd. Een voorbeeld hiervan is zakenman Naguib Sawiris, die betrokken is bij de vorming van een liberale politieke partij genaamd "Vrije Egyptenaren." Verder zijn een aantal prominente Koptische politieke en intellectuele figuren en activisten betrokken bij leiding van andere politieke partijen. Zo is Samer Soliman, een hoogleraar politicologie, een vooraanstaand lid van de nieuw gevormde Egyptische Sociaal-Democratische Partij.

De enige manier voor de Kopten hun standpunten en eisen duidelijk te maken is door middel van politieke partijen. Met deelname van Kopten aan de Egyptische politieke ontwikkelingen zetten zij zich af tegen wensen Paus Shenouda, de patriarch van de Koptisch Orthodoxe Kerk. In januari riep nog riep hij zijn volgelingen om niet deel te nemen aan de Egyptische revolutie. Maar veel Kopten hebben actief deelgenomen aan de 18-daagse protesten en door de bescherming van moslims op het Tahrir-plein tegen aanvallers tijdens hun gebeden een menselijk schild te vormen rond de biddende moslims. Ook werden Koptische missen gehouden op het plein.

Inmiddels weten we ook dat het oude regime grotendeels verantwoordelijk was voor de bomaanslag op de Koptische Kerk in Alexandrie, nieuwjaarsmorgen van dit jaar. En weten we ook hoe het oude regime de dreiging van sectarische spanningen in Egypte gebruikte om haar greep te houden op de macht en de status quo te handhaven.

" weten we dat islamitische burgers niet onze vijanden zijn en dit is een enorme opluchting voor veel Kopten." Maar de strijd voor een seculier land, volgens Turks model, zal niet gemakkelijk zijn. Een democratische Egypte kan alleen tot stand komen als er een politieke participatie wet is. En er moet gewerkt worden aan de scheiding van religie en politiek. De wet moet worden herzien om de deelname van alle geledingen binnen de Egyptische samenleving mogelijk te maken.

Een maatschappelijk middenveld met bewustwording en wetten die discriminatie strafbaar maken, dat zal nodig om een betere Egypte te creëren, niet alleen voor Kopten!

dinsdag 19 april 2011

“Wij willen hem niet, want hij is christen.”

Het is nu al dagen onrustig in Qena, in opper Egypte. Duizenden demonstranten protesteren er tegen de nieuwe gouverneur, Emad Shehata Michael. Mansour El-Eissawy, de minister van Binnenlandse Zaken, maakte gisteren een onverwacht bezoek aan het gouvernement in een poging de demonstranten te kalmeren om een verdere escalatie van de situatie te voorkomen.

De demonstranten hebben de westelijke snelweg, naar de Dendera tempel, een oude Egyptische site, afgesloten. De snelweg is een levensader voor de bewoners in naburige steden die in Qena werken. De demonstranten hebben ook de oostelijke snelweg naar Luxor en Aswan afgesloten. Ze sloegen een tentenkamp op midden op het spoor. Daarmee ligt al het treinverkeer tussen Aswan en Cairo plat.

Ook lokale wegen zijn geblokkeerd, wat leidde tot botsingen tussen demonstranten en de bewoners van omringende dorpen, van wie velen niet konden gaan werken en hun kinderen niet naar school. Auto's die toch probeerden door te rijden werden bedreigd en kregen te horen dat hun ruiten eraan zouden gaan als ze niet rechtsomkeert maakten.

Sheikh Ahmed Khalafallah, een imam in Qena, zei dat het leven in de stad onmogelijk was geworden nu de mensen niet meer naar hun werken kunnen gaan."We zitten gevangen en kunnen ons niet bewegen", zei Sheikh Khalafallah. "Het kostte me vanmorgen een uur om op mijn werk te komen, omdat alle wegen zijn geblokkeerd, normaal rijdt ik dat in slechts tien minuten."

De protesten in Qena begonnen afgelopen donderdag de bekendmaking dat de Kopt Michael was benoemd tot gouverneur. Met name zijn politieverleden wekte de woede van de bevolking op. Michael was namelijk in Gizah verantwoordelijk voor de beveiliging tijdens de 25e januari revolutie. Als lid van het oude regime verantwoordelijk voor het doden van demonstranten, waarvan veel uit Qena.

Een ander heikel punt is dat Michael de tweede Kopt is op deze post. De bewoners hadden zelf gevraag om het vertrek van zijn voorganger, Magdy Ayoub, ook hij was een Kopt.

Ayoub wordt beschuldigd van corruptie, verkoop van grond in Qena aan rijke zakenlieden voor veel minder dan de werkelijke waarde. Ook liet hij het gouvernement achteruit gaan, nadat het een bloeitijd had meegemaakt onder Adel Labib, zijn voorganger.

Na de benoeming van Michael werd onmiddellijk een Facebook-groep opgericht om campagne te voeren tegen Ayoub. Op donderdagavond hadden zich duizenden boze demonstranten verzameld bij het hoofdkwartier. Ze dreigen een staking te beginnen als Michael niet de volgende dag uit zin functie was gezet.

Op vrijdag was er niets gebeurd en verzamelden zich opnieuw duizenden bij het gouvernementsgebouw, dit keer voor een open sit-in.

Tegen de middag was het plein aan de voorkant van het gouvernement veranderd in een miniatuur versie van Tahrir-plein. Vanuit een podium scandeerde men de slogan: "De mensen eisen een andere gouverneur."

De demonstranten komen uit alle lagen van de bevolking in Qena: hoogleraren, leden van verschillende politieke partijen en de ‘25e januari Youth Coalition’ in Qena. Ook verschillende Koptische gezinnen deden mee aan de protesten. Vooral om te laten zien dat zij zich van Ayoub distantiëren, omdat die ervan zou worden beschuldigd andere Kopten te hebben bevoordeeld. Wat leidde discriminaties tegen hen. Nu waren ze bang dat een andere Koptische gouverneur dezelfde fouten zou herhalen.

Maar op vrijdagavond namen de leden van de Moslim Broederschap en verschillende Salafistische groepen de protesten over en begonnen anti-Koptische slogans te zingen. Er werd met de vlag van Saoedi-Arabië gezwaaid. Daarop trokken veel van de Kopten terug uit de demonstratie. Toen de leden van de Moslim Broederschap in de gaten kregen dat de Salafisten de meerheid waren, begonnen ook zij terug te trekken.

De Broederschap waarschuwde in een verklaring voor sektarische bloedvergieten. "De situatie is veranderd van een vreedzaam protest in het argressief zingen van sektarische slogans die sektarische spanningen zullen doen oplaaien."  De demonstranten werd gevraagd geen sektarisch geweld te gebruiken om zich te uiten en raadt hen aan alle vormen van geweld af te wijzen om zo de restanten van het oude regime, die probeerden om chaos te veroorzaken, te vermijden.

"We begrijpen de behoeften van de bevolking van Qena, maar we zijn tegen het gebruik van geweld of iets dat het dagelijks leven belemmert en mensen beschadigd," aldus Mohamed Abdel Naby, een lid van de Broederschap in Qena.

Op zaterdag verzamelden zich opnieuw duizenden bewoners die wilde Michael zou verdwijnen. Ze krijgen support van honderden demonstranten, die in vrachtwagens uit verschillende steden rond om Qena werden aangevoerd .

Diezelfde middag werd Michael beëdigd. De woede van de demonstranten richtte zich rechtstreeks op premier Essam Sharaf. Zij beschuldigden hem ervan niet dat het besluit aan hen is opgedrongen zonder enige vorm van overleg.

De demonstranten besloten door te gaan met het blokkeren van wegen. Ook de nieuwe gouverneur en zijn medewerkers konden niet in hun kantoren. Verder dreigden ze met het afgesnijden van de elektriciteit uit de vier fabrieken in Qena. Er was men van plan watervoorziening stil te leggen. Wat een ramp zou betekenen, aangezien het gebied een van de belangrijkste leveranciers van water is naar de badplaats Hurghada aan de Rode Zee.

De stad is inmiddels volledig geïsoleerd en Salafistische groepen leiden de demonstranten. Er zijn geen telefoonverkeer of enige vorm van communicatie tussen het gouvernement en de hoofden van de verschillende steden in de omgeving.

Wat de crisis nog spannender maakt is het feit dat veel van de mensen die de protesten organiseren leden zijn van de drie stammen belangrijkste in het gebied - de "Arabische", "Hawara" en "El-Ashraf" stammen. Iedere aanval op een van hen zou zomaar kunnen leiden tot een "tar" (familie Vendetta) crisis. Dat is niet ongebruikelijk in Opper-Egyptische steden.

Daarnaast zijn de meeste van de bewoners in de stad gewapend. De demonstranten vinden dat ze worden genegeerd door Sharaf in Caïro, en beschouwen zijn besluit om Michael, ondanks hun protesten, te handhaven als een oorlogsverklaring tegen hen.

Mahmoud Saad, een professor in de filosofie(!) en een van de mensen die protesteert voor het gouvernement, vindt dat de demonstranten pas weer moeten weggaan als aan hun eisen wordt voldaan. Dat het politieverleden van Michael de reden is voor de crisis is volgens hem onjuist. "Dat is een grote leugen. Wij hem niet willen, want hij is christen. Zijn geschiedenis bij de politie is dus niet het belangrijkste probleem."
Saad en vele demonstranten vinden dat Qena, als een stad met een moslim meerderheid, een moslim als leider moet hebben. De benoeming van Saad bestempelde hij als "ondemocratisch".

"Waarom benoemen ze niet een Koptische gouverneur in Aswan, of bij de Rode Zee, of Alexandria? Waarom Qena? De 25e januari revolutie was tegen de erfenis van de macht en nu willen ze de post van gouverneur voor Qena tot een erfelijke en  voornamelijk christelijke post maken."

Volgens Sheikh Khalafallah Qena een zeer rijk islamitisch erfgoed.  Daarom is de benoeming van een christelijke gouverneur zo moeilijk te aanvaarden voor de lokale bevolking. Hij voegde daaraan toe dat de islamitische heilige Sid Abdel Raheem Qenawy is begraven in Qena en dat de stad behoefte heeft aan een moslim gouverneur, die onderdeel is van die cultuur.

"Ze verwijderden een Koptische burgemeester met een geschiedenis bij de politie en vervangen hem door een Koptische burgemeester ook met een geschiedenis bij de politie. Wat is dit? ", aldus Saad.

Maar Vader Kyrollos, bisschop van Qena, zei dat de gouverneur wordt benoemd door de minister-president en niet door middel van verkiezingen. Zijn benoeming moet dus gerespecteerd, anders zal er chaos uitbreken. Hij voegde daaraan toe dat “verborgen krachten” achter de huidige protesten zitten. "Ik denk dat ze worden geleid door de Moslim Broederschap en de Salafisten," aldus Vader Kyrollos. "Protesteren tegen een gouverneur omdat hij een Kopt is, is ongebruikelijk en zeer verdacht."

Vandaag staat een document op Facebook met de namen van de zes leiders van het protest. Volgens het document allemaal leden van de voormalige regerende Nationale Democratische Partij of in dienst van het security apparaat. Maar ongeacht wie het protest is begonnen, de mensen van Qena voelen zich als gevangenen in hun eigen stad.

"Ik heb een vriend die morgen een afspraak heeft voor zijn zoon in het kanker ziekenhuis in Caïro morgen. Het kostte hem drie maanden om die te krijgen. Hij is in paniek en wil die afspraak niet missen ", zei Sheikh Khalafallah. "Waar wacht Essam Sharaf  nog op? Op een uitbarsting van sektarische geweld? Hij moet nu iets doen."


Naschrift. Essam Sharaf deed niets. Op dindsdagmiddag 19 april 2011 heeft de Koptische gouverneur Michael, onder zware Salafistische druk, het veld moeten ruimen. Niet echt een bemoedigende ontwikkeling. Waar gaat dit eindigen?
 

Zahi Hawass misbruikt museumvoorwerpen voor reclame

De afgelopen dagen hebben de media zich gestort op de Minister van Oudheidkundige Zaken, Zahi Hawass. Dit keer wordt hij beschuldigd van het misbruiken van zijn positie om voorwerpen uit het Egyptisch Museum in Tahrir-plein tegen vergoeding te (laten) gebruiken voor het promoten van een Amerikaanse kledinglijn onder de naam Hawass.
Verschillende kranten en tijdschriften beweren dat het fotomodel van de kleding lijn de troon van Toetanchamon heeft gebruikt in de fotoserie. Een cultureel historische doodzonde . Over dit gebruik van kostbare oude voorwerpen is verontwaardiging ontstaan binnen de professionele archeologische gemeenschap.

Een van de gemanipuleerde foto's uit de serie















Volgens de fotograaf heeft er geen misgebruik plaatsgevonden. Hawass heeft in een  persbericht aan de Al-Ahram Online en andere media inmiddels laten weten dat de beschuldigingen ongegrond zijn en gebaseerd zijn op valse informatie. Maar het kwaad is geschied. Volgens Hawass is tijdens de fotoshoot voor de promotiecampagne, die op 7 oktober 2010 in New York plaatsvond, terdege rekening gehouden met alle veiligheidsvoorschriften.  Dat was tijdens de Toetanchamon tentoonstelling aldaar en dus niet in het Egyptische museum, zoals eerder werd beweerd. Verder zegt hij dat niets van de authentieke collectie is gebruikt voor de foto’s met uitzondering van enkele echte stukken op de achtergrond. De andere voorwerpen, waar het fotomodel gebruik van maakt waren slechts replica's.

Ook James Weber, de Amerikaanse fotograaf die de foto's nam bevestigt in en interview  op de ‘Art in Revolution’ blog dat geen van de originele voorwerpen werd aangeraakt en  dat de stoel en de bank replica's waren. "We hebben nooit het plan gehad een model in een 3000 jaar oud voorwerp te laten zitten," verklaart Weber in de blog, eraan toevoegend dat alle voorwerpen, zoals de stoelen in kwestie veilig achter glas stonden.

Weber wees er verder op dat sommige van de foto’s zijn gefotoshopt. Bijvoorbeeld door  twee foto’s te compileren tot één: een van een hiëroglyfen muur en een andere waar het net lijkt of het fotomodel zijn voet erop heeft staan. Hij vertelde ook dat Hawass bij de opnamen in New York niet zelf aanwezig was.
Weber zei verder dat zijn medewerkers zich strikt hebben gehouden aan de veiligheidsmaatregelen van de tentoonstelling. Als ij dat niet gedaan zou hebben en het beschermende glas zou zijn verwijderd was het alarm immers afgegaan.

Hawass heeft verklaard dat Toetanchamon’s stoel een van die unieke voorwerpen is die niet naar het buitenland mag voor een tentoonstelling. Volgens hem is hij met de kledingfabrikant overeengekomen dat de winst aan het Kinderen Kanker Ziekenhuis in Cairo geschonken is. Hij heeft een brief gestuurd naar Dr. Sheriff Abul Naga, de directeur van het ziekenhuis om dit te bevestigen.

Egyptische activisten en media professionals gestart met een handtekening te verzamelen campagne om voormalige Oudheden minister Zahi Hawass aanklagen voor "het in gevaar brengen van Egyptische oudheidkundige voorwerpen."

Haitham Yahia, een activist en blogger, plaatste een petitie op zijn Facebook en Twitter account die mensen kunnen ondertekenen. Inmiddels hebben tientallen mensen de petitie ondertekend, direct nadat die op internet werd gepost.

De officiële website voor Kunst Zulu publiceerde de foto’s voor de nieuwe lijn. Ze tonen een model poseren met faraonische overblijfselen op de achtergrond. Alleen dat al is een schending van de Egyptische wet. De Egyptische wet verbiedt het aanraken van relikwieën of ze te gebruiken voor commerciële doeleinden.

Hawass is deze week veroordeeld tot een jaar ‘te werkstelling en een boete van LE1000  voor het overtreden van de eerder genoemde wet. Inmiddels is het tegen het vonnis in beroep gegaan.
Mijn foto
Cairo, El Maadi, Egypt
De Arbaische Lente heeft in Egypte geleid tot grote veranderingen. Somigen noemen het een 'Revolutie'. Egypte op weg naar democratie? Ik volg de ontwikkelingen op de voet en doe daar verslag van.