Egypte aan vooravond van grote veranderingen?

"Deze demonstraties zijn een keerpunt in de geschiedenis van het Egyptische volk," aldus Abdel Gelil Moustafa, coördinator van de National Association for Change (NAC), een losse coalitie van hervormings groeperingen. De verwachtingen lijken hoog gespannen.

De demonstraties van de laatste twee zijn een protest tegen de grootschalige corruptie en de verslechterende economische omstandigheden en de groeiende werkloosheid. De demonstraties zijn georganiseerd via twitter en facebook. De organisatoren hadden gerekend op bijna 100.000 deelnemers. De demonstraties in Cairo, Alexandrië en Suez brachten alles bij elkaar veel meer mensen op de been.

Het begon rustig. Er verzamelden zich een paar honderd mensen bij het Pers Syndicaat in Cairo. Vandaar vertrokken de demonstranten naar het centrum. Inmiddels aangegroeid tot een paar duizend mensen. De overheid had ruime maatregelen genomen. Het Tagrir plein (het plein voor het Egyptisch Museum) was veranderd in een vesting. Alle uitvalswegen, met name richting de parlementsgebouwen, werden totaal afgesloten.

Het Egyptische ministerie van Binnenlandse Zaken beschreef de "Dag van Woede" als een "brutale uitdaging" van het gezag van het regime. In een toelichting van de Egyptische minister van Binnenlandse Zaken Habib al-Adli werden de betogers bijvoorbaat gewaarschuwd dat de politie iedere vorm van geweld als “inbreuk op de staatsveiligheid" zou beschouwen. En indien nodig met harde hand op te treden.

Gedurende deze dagen doen allerlei verhalen de ronde. Zo werd er beweerd een groep meisjes die deelnamen aan de demonstraties waren gearresteerd. Volgens mensenrechtenorganisaties zijn er minstens 50 mensen gearresteerd voor het deelnemen aan de demonstraties.

De betogers eisen het onmiddellijke aftreden van president Hosni Mubarak en niet op te gaan voor een zesde(!) termijn. Verder eisen ze ook dat jongste zoon van Mubarak, Gamal, niet te worden voorgedragen als presidentskandidaat. Ook werd geroepen om op de ontbinding van het nieuw gekozen parlement, waar de Nationaal Democratische Partij (NDP) meer dan 90 procent van de zetels bezet. Zo werpen de presidentsverkiezingen van september reeds hun schaduwen vooruit. Op een van de meegedragen spandoeken staat: 'Mubarak, het vliegtuig staat klaar!' 

De ‘6 april beweging’, een jeugd oppositiecoalitie, verklaarde dat voor hen de belangrijkste eisen van de 'Dag van de Woede' het ontslag van minister van Binnenlandse Zaken Habib al-Adli is. Ook eisten zij het vaststellen van een minimumloon en het beëindigen van de noodverordeningen, die al sinds 1981 van kracht zijn.

Inmiddels is de sfeer steeds grimmiger geworden. Overal braken gevechten uit tussen betogers en de orde politie. Ook de politie zelf was het doelwit van de betogers. Deze riepen leuzen als: ‘De bevrijders van vroeger (ten tijde van opstand tegen de Engelsen) zijn de onderdrukkers van nu!” Agenten en betogers bekogelden met stenen en stoeptegels. Inmiddels ging het gerucht dat veel van de betogers de hele nacht op het plein zouden blijven totdat al hun eisen zou zijn voldaan.

Met een waterkanon probeerde men de menigte probeerde uiteen te drijven. Toen dat niet het gewenste effect had nam de politie haar toevlucht tot traangas om demonstranten te verspreiden. Die vluchten de naar zijstraten. Of zochten beschutting in trappenhuizen van omringende gebouwen. Een verstikkende rook de straten van het centrum blijft vullen.

Een bevriende collega van Trouw is in een verlaten straat, met opzet, door vier politieagenten met grof geweld in elkaar geslagen. Andere collega's kregen ook rake klappen en zijn zonder pardon opgepakt en afgevoerd. 

  

Een inspirerend moment: ik zag honderd demonstranten, in rijen biddend midden op het Tahrir plein, waarbij Egyptische vlaggen verspreid over de grond lagen als gebedsmatten. Een moment van bezinning in woelige dagen. En het einde is nog lang niet in zicht.