Mubaruk gaat… maar nu nog niet

Wat begon als een vrolijke en optimistische dag eindigt uiteindelijk in een grote teleurstelling.  Ruim een miljoen mensen kwamen gisteren voor de achtste opeenvolgende dag bijeen op het Tahrir plein. Trots op wat ze tot nu toe hebben bereikt.  Maar na een week demonstreren hebben ze nog steeds niet dat ene gekregen waar ze om vragen: het onmiddellijke aftreden van president Hosni Mubarak. Mubarak weet nog van geen wijken.

Het regime probeerde op verschillende manieren de betogers te belemmeren naar het centrum van Cairo te komen. Het treinverkeer werd helemaal stil gelegd en op de invalswegen hebben militairen blokkades opgeworpen.

Toch staan er om elf uur al 10.000 mensen op het Tahrir plein. Niet alleen jongeren. Er zijn ook ouderen en zelfs hele gezinnen. Anderen dragen voedsel en water aan. Er is geen leiding, maar men is één. Er heerst een buitengewoon uitgelaten sfeer.

Lang niet iedereen is blij met de ‘opstand van het volk’. Gewone mensen in de straat vertellen dat de demonstranten niet namens hen spreken. Zij maken zich meer zorgen om het dagelijks eten dan om de positie van Mubarak. Voor het eerst hebben ook pro-Mubarak demonstranten zich laten zien op het Tahrir plein. Ze scanderen: “Nee, tegen de verraders”, waarmee ze doelen op de massa’s die roepen om het onmiddellijke aftreden van Mubarak.

De hele dag wordt er gespeculeerd over de vraag hoe het nu verder moet. De betogers roepen wel om het vertrek van president Mubarak. Maar voorlopig ziet het nog niet naar uit dat hij zal opstappen. En dat is volgens de oppositie in Egypte dé voorwaarde voor echte veranderingen. Wanneer Mubarak laat in de avond op TV verschijnt om de natie toe te spreken zijn bij de betogers op het Tahrir plein de verwachtingen nog hoog gespannen.

In zijn toespraak wijst de president op de angst en de chaos van de afgelopen dagen. Hij legt de kijkers de keuze voor tussen chaos of stabiliteit. Om orde en rust te garanderen heeft Mubarak een nieuwe regering samengesteld, die luistert naar de wensen van het volk. Daartoe had hij de verschillende oppositie bewegingen opgeroepen voor een gesprek, maar die zijn daar niet op in gegaan. “Politiek overleg bleek niet mogelijk. Zij waren niet bereid met mij praten”, aldus Mubarak.

Een groot deel van zijn toespraak gaat over de grote inzet van de huidige president. Volgens zijn zeggen ging het hem nimmer om macht of prestige. “Ik ben een man van het leger”, benadrukt hij. “Daarom zal ik de veiligheid herstellen en een stabiele situatie creëren.” Zeer opmerkelijk is zijn uitspraak: “Ik wilde me toch al niet herkiesbaar stellen.” Hij belooft de komende maanden hard te zullen gaan werken om de macht over te dragen aan de nieuwe overheid en zo snel als mogelijk verkiezingen te organiseren. Hij roept alle politieke krachten op mee te werken aan dit proces. De regering, zo beloofd hij, zal op korte termijn zorgen voor snelle verbeteringen op het gebied van de armoede en de sociale gelijkheid. Ook de politie zal terugkeren, maar nu eerlijk en met respect voor het volk. De politie zal hard optreden tegen corruptie en plunderingen.

Mubarak maakt duidelijk dat hij trots is op wat hij heeft gedaan voor zijn land. “Ik heb geleefd en gevochten voor mijn land”, zo zegt hij. “Ik wil hier sterven!”

Al tijdens de toespraak van Mubarak maakt het gevoel van teleurstelling en boosheid zich meester van de demonstranten. Ze zwaaien met hun schoenen naar het scherm waarop de president te zien is. Een van de grootste beledigingen in deze cultuur. Na afloop van de toespraak is de menigte op het Tahrir plein furieus.

Hoe nu verder? Met zijn toespraak heeft Mubarak duidelijk geprobeerd een wig ter drijven tussen de demonstranten en de ‘gewone mensen in de straat’. Die hebben niet gevraagd om deze chaos en willen zo snel mogelijk weer terug naar de oude situatie waarin orde en voedsel was. Er zijn ook anderen die zeggen dat Mubarak toch veel heeft toegegeven aan de eisen van de demonstranten. En gunnen hem de tijd om Egypte de komende maanden te begeleiden in een omvangrijk veranderingsproces.

De demonstranten op het Tahrir plein zijn boos en teleurgesteld. Inmiddels hebben ze voor aanstaande vrijdag nieuwe en grootste betogingen aangekondigd met als motto: “Afreken Dag”. Het is te laat en te weinig, vinden de betogers. “Wij gaan niet weg. Mubarak moet weg. En wel nu!” Maar de kans is heel klein dat Mubarak aan die oproep gehoor zal geven. Wat een beslissende dag had moeten worden is uiteindelijk in een anticlimax geëindigd.