"Hij is weg!".... en nu?

"Hij is weg!" roept een jonge man geestdriftig in een straat dichtbij president Hosni Mubarak's presidentiële paleis in Heliopolis. Hij steekt rechterarm met gebalde vuist onhoog, terwijl hij met zijn linkerhand een mobiele telefoon aan het oor houdt. Iemand heeft hem net het verlossende bericht gemeld: “Mubarak is afgetreden!”

De straat verandert in een groot feestterrein, gejuich en voorbijgangers omhelsden elkaar midden op de straat, zwaaiend met Egyptische vlaggen. Auto’s toeterden om deel te nemen aan een spontaan volksfeest.

Gedurende de dag hadden enkele honderden demonstranten geprobeerd op te trekken naar het presidentieel paleis, dat met prikkeldraad en leger tanks hermetisch was geblokkeerd.

Nadat ze het grote nieuws hebben gehoord haastten de demonstranten zich terug naar Tahrir-plein, om zich daar in het feestgedruis te storten. Daar scandeert de menigte een nieuwe variant op de slogan van de protesten die begonnen op 25 januari: "Het volk wil dat het regime valt," nu omgevormd tot: "Het volk sprak en het regime viel!"

Maar niet iedereen was blij. Een man werkte rustig door in zijn pizza winkel in de buurt, zijn gezicht somber met onderdrukte woede. "Wat is er voor reden om gelukkig te zijn?" Moppert hij. "Mubarak gaf ons werk," zei hij, met tranen in de ogen.

In de metro op weg naar Tahrir, verdedigde een oudere man het regime tegenover een groep jongeren. "Gedurende zijn dertig jaar bewind, heeft hij een aantal goede zaken gedaan!" zei hij. De vrolijke sfeer slaat om in verontwaardiging.

"Prima, ga dan maar met hem mee!" schreeuwt een jonge man. Een heftige discussie ontstaat.  Argumenten vliegen over en weer. Op het eerst volgende station verlaat de oudere man de trein en de jongeren  barstte uit in gejuich als de deuren sluiten.

"God is groot!" Zongen vrolijk breuk als de metro in beweging komt. Een oudere vrouw, die naast de oudere man had gezeten, stond op. "Schaam je!", riep ze de jongens. Een van de jongeren suggereerde dat het ‘Mubarak metrostation’, een belangrijk overstapstation van naam moet vernaderen. En stelt voor: "Martyrs (Martelaren) 'Station." Een ander komt met de suggestie: "Facebook Station." Facebook is immers de grote motor achter de protesten die uiteindelijk hebben geleid tot het  vertrek van Mubarak. Ondanks meerdere pogingen van het regime de toegang tot de site te blokkeren.

Ondertussen beleeft Tahrir-plein een van de vrolijkste momenten sinds de protesten begonnen op 25 januari. Mensen drommen naar het plein. Iedereen wil dit meemaken en wel op DIE plaats! Anderen bidden en danken Allah voor deze grote BARAKA (zegening).

Midden op het plein werd vuurwerk afgestoken en de menigte zong het Egyptische volkslied. "Hef je hoofd, je bent een Egyptenaar!" Een gevoel van trots maakt zich meester onder een volk dat al decennia lang te maken kreeg met verslechterende levensomstandigheden en autoritaire onderdrukking.

Ook worden, volgens goed Egyptisch gebruik, nieuwe grappen gemaakt. Een jonge man scandeerde zijn eigen slogan: "Heft op uw hoofd, want je zult trouwen!" Hiermee de hoop uitsprekend dat in het land de economische situatie nu snel zal verbeteren. Vanwege de hoge werkloosheid en toenemende armoede in Egypte hebben jonge Egyptische mannen niet voldoende financiële middelen om te trouwen.

Een andere man roept lachend dat hij al een vrouw heeft. "Mooi! Dan kun je een tweede trouwen, "de roept de jongen terug. Want volgens de islam en de Egyptische wet mogen mannen maximaal vier vrouwen hebben.

Ondanks de feestelijke sfeer zijn vele Egyptenaren, na het vertrek van Mubarak, bang voor de toekomst van het land nu hij weg is.

"Zie je al die mensen ", zegt Ahmed, 24, die in supermarkt werkt in de buurt van het plein. "Vandaag zijn ze verenigd in de euforie van het succes dat ze hebben bereikt: Mubarak’s vertrek. "Maar morgen zullen ze elkaar naar de keel grijpen, wanneer de een de ander zijn ideeën probeert op te leggen over hoe het nu verder moet land met het land.”

Of zoals Jos Strengholt zo treffend zei in een eerste reactie op het vertrek van Mubarak:

“De Farao is verdronken, maar het leger niet!” Het worden nog spannende tijden in Egypte.

Revolutie Egypte: "Farao is verdronken, maar het leger van farao is nog springlevend.”

Mark Wallet schreef in het Reformatorisch Dagblad:

CAÏRO – De Egyptenaren vierden vrijdagavond groot feest vanwege het opstappen van president Mubarak. „Egypte is echter niet vrij”, zegt oud-Midden-Oostencorrespondent en anglicaans priester Jos Strengholt telefonisch vanuit Caïro. „Het land krijgt nu een militaire dictatuur.”

Strengholt wil niet direct het feestje van de Egyptenaren verstoren. Hij is „heel blij” dat het volk dit voor elkaar heeft gekregen. „Ik feliciteer hen van harte”, zegt hij. „Maar veel Egyptenaren konden morgen wel eens met een kater wakker worden, en dan niet van de alcohol, maar vanwege het besef dat ze Mubarak hebben ingeruild voor een militaire dictatuur. Farao is verdronken, maar het leger van farao is nog springlevend.”

Volgens Strengholt heeft het leger het proces van de afgelopen dagen zorgvuldig georkestreerd. „Donderdagavond waren de verwachtingen hooggespannen, en de kater was de ochtend daarop dan ook enorm. Het volk was tot wanhoop gedreven. In die context springt het leger in het machtsvacuüm. Dat maakt het nu even enorm populair, maar het leger was geen haar beter dan Mubarak.”

Dagboek van een Revolutie (2)

Vrijdag 28 januari           

Betogingen begon al gespannen met zeer veel traangas. Maar betogers zijn vast besloten door te gaan. Aanvankelijk is het een vreedzaam protest; demonstranten zitten voor politie barrière; delen bloemen uit. Een politieman stopt zijn traangas geweer weg, zet helm af en baret op: gejuich onder de demonstranten. Toch begint politie te schieten. Het traangas maakt me misselijk. Mensen bieden me ui en doekje azijn aan, iedereen helpt elkaar. Omwonenden gooien flessen water naar beneden. Dan volgen rubber kogels. De betogers zijn woedend en hebben nu nog maar een doel: de politie verslaan! Dat lukt rond 18 uur als de politie af druipt en het Tahrir plein verlaat. Ik moet trappenhuis in vluchten om traangas te ontvluchten. Het leger neemt het nu over: antwoord op vraag van betogers: “nee, wij zijn hier om jullie te beschermen”. Mensen hebben respect voor leger. Inmiddels staat het kantoor van de NDP in brand. Even na middernacht is er TV boodschap (gezien in lokaal koffiehuis)  van Mubarak. Er komt een nieuwe regering, allerlei (loze) beloften worden gedaan. De betogers zijn teleurgesteld en nog bozer. Men trekt naar ministerie van informatie (Egypt Press Center). Obama’s reactie op TV wordt met boegeroep ontvangen. Hij keert zich niet tegen Mubarak. “Mubarak rot op” scanderen de betogers.

Wanneer is na een lange wandeling thuis kom in Maadi schieten politiemensen met scherp. Ik weet me nog maar net in veiligheid te brengen. Die nacht vallen er 4 doden vrijdag; waaronder meisje van 13!

Zaterdag 29 januari

Vanaf 10 uur is weer mobile telefoon verkeer mogelijk. Demonstranten zijn alweer in centrum. Iedereen is benieuwd wat leger zal gaan doen. De eerste traangasgranaten worden afgeschoten. En er wordt ook met geweren geschoten (te horen aan knallen).

De volkswoede is groot. 40% van de mensen leeft onder de armoede grens, dat betekent van $ 2.00 per dag. Dat tegenover de zgn.’ fat-cats’ (de volgevreten) rijke. Maar het is vooral opstand tegen ‘farao Mubarak. Hij ‘kreeg’ baan, hij werd niet gekozen. En kan baan niet zomaar over doen aan zijn zoon Gamal.

Intussen vraagt de presentatrice van CNN zich af: “How do WE stop the spread of violence in the region?” Bestaat er in Amerika ook een woord voor ‘bescheidenheid’?

Begin van de avond benoemt Mubarak Omar Soleiman, voormalig spy-chief en technocraat tot Vice President. Hij is sinds 1995 verantwoordelijk voor veel onderdrukking en geweld. Aghad Shaftiq wordt Minister President. Maar volgens de betogers is het “to little, to late” (te weinig, te laat).

Oogst van de dag: 60 gewonden door plastic kogels en een scherpschutters op het dak van Ministerie van Binnenlandse Zaken schiet een betoger dood.

Burgerverdediging in de straten tegen plunderingen, toch voel ik me voor het eerst onprettig. Het is moeilijk om in contact te komen met het thuisfront. Er zijn gevechten op de hoek van mijn straat.

Egyptische Minister van BuZa Egypte zit gewoon conferentie Afrikaanse ministers Buitenlandse Zaken. Hoe kan zoiets?

Zondag 30 januari

Hele dag thuis gezeten. Moeilijk om aan te geven of er nog genoeg eten voorradig zal zijn de komende dagen. De schappen raken al behoorlijk leeg. Het nieuws gevolgd via TV en regelmatig contact met collega journalisten in Cairo.

Om vier uur begint uitgaansverbod. Over de demonstranten op Tahrir plein scheren twee F 16’s laag over. Ik kan ze hier vanuit Maadi ook zien en horen, wanneer ze hier een ruime bocht vliegen terug naar het centrum van de stad. Op aanraden van mijn buurtbewoners blijf ik veilig binnen.

Contact gehad met Nederlandse Ambassade over eventuele terugkeer naar Nederland. Maar men geeft mij alleen te telefoonnummers door van KLM kantoren in Cairo en Amsterdam. Bovendien is het vrijwel onmogelijk op het vliegveld te komen. Wacht dus maar gelaten af wat de komende dagen gaan brengen.

ElBaradei verschijnt op het Tahrir plein en spreekt de menigte toe. Maar weinigen kunnen hem horen. Er wordt gemeld dat de verzamelde oppositiepartijen hem enig mandaat hebben gegeven. Inclusief de Muslim Brotherhood.

Niet lang na zonsondergang rijden enkele pantser voortuigen van het leger luid schietend door de straat achter mijn straat. Ik zie de lichtsporen van de schoten door de donkere hemel flitsen. Later in de nacht is er nog wat gedoe op straat. Maar verder blijft het stil.

Maandag 31 januari

Vanmorgen op tijd de deur uit om wat voedsel in te slaan. In de locale supermarkten is het zeer druk. Brood is al helemaal niet meer te krijgen. Ook rijst en vlees zijn nauwelijks meer voorradig. De banken zijn voor de tweede achtereenvolgende dag gesloten. Dat houdt in dat ook pinautomaten niet meer worden bijgevuld.

Toch nog even een moment van ontspanning tijden een waterpijp en een kopje Turkse koffie op het terras van mijn buurt coffee shop.

Een ander probleem dat me meer en meer begint to opbreken is het gemis van het internet. Zo is het wel heel erg moeilijk om mijn sociale contacten, in het bijzonder met familie en vrienden en werk in Nederland te onderhouden. En de verwachting is dat we het nog minstens een week zonder internet zullen moeten stellen. Ook mijn vaste telefoonlijn ligt al 4 dagen plat. Een gevoel van isolement maakt zich langzaam van me meester. Gelukkig heb ik hier nog regelmatig contact met collega’s.

Kijk ’s avonds laat nog naar Pauw & Witteman. Kijk met enige verbazing naar een ‘gevluchte’ Nederlander en een Egyptisch-Nederlandse acteur Sabi (…nogiets). De laatste vertelt dat ‘ie liever bij zijn familie in Cairo zou zijn. Maar blijkbaar staat ‘ie toch liever veilig op een Nederlands toneel. Een ticket NAAR Cairo moet toch eenvoudig te bemachtigen te zijn…!

Dinsdag 1 februari

Vandaag de dag van de “Eén Miljoen Mensen Mars”. Het regime probeert betogers te belemmeren naar het centrum te komen. Het treinverkeer is helemaal stil gelegd en op de invalswegen hebben militairen blokkades opgeworpen.

Om 11 uur staan er al 10.000 mensen op het Tahrir plein. Niet alleen jongeren. Er zijn ook ouderen en zelfs hele gezinnen. Anderen dragen voedsel en water aan. Er is geen leiding. Maar men is één. Er heerst een buitengewoon uitgelaten sfeer.

En voor het eerst hebben ook pro-Mubarak demonstranten zich laten zien op het Tahrir plein. Ze scanderen: “Nee, tegen de verraders”, waarmee ze doelen op de massa’s die roepen om het onmiddellijke aftreden van Mubarak.

’s Avonds het grote moment: de toespraak van Mubarak. Hij beloofd te werken aan ingrijpende veranderingen, veiligheid, stabiliteit en zegt dat hij nooit van plan was om zich voor de komende verkiezingen herkiesbaar te stellen. Wat niet waar is. Hij zal het overgangsproces leiden en dus tot de verkiezingen aanblijven. Natuurlijk zijn de demonstranten op het Tharir plein teleurgesteld. Lang niet iedereen is blij met de ‘opstand van het volk’. Gewone mensen in de straat vertellen dat de demonstranten niet namens hen spreken. Zij maken zich meer zorgen om het dagelijks eten dan om de positie van Mubarak.

Woensdag 2 februari

Al vroeg KRO radio en Radio aan de lijn. Behalve voor de Egyptenaren is ook mijn leven in een week ingrijpend veranderd. Veel journalistiek werk. Omdat het internet al zes dagen plat ligt, moet ik mijn bijdragen voor de krant telefonisch doorgeven. Ach, dat heeft ook zo z’n charme.

Maak een vroege ochtend wandeling door mijn wijk en spreek met de mensen. Wat vinden zij van de situatie? Eigenlijk iedereen vindt dat het beter is als alles zo snel mogelijk weer normaal wordt. “Mubarak heeft toch aan bijna alle eisen toegegeven”, zegt een winkeleigenaar. Op de pleinen en bij het politiebureau hier in mijn wijk Maadi staan enkele tanks strategisch opgesteld.

Als ik op het Tharir plein aankom is de stemming bedrukt. Ik zit bij een groepje demonstranten die de nacht hebben doorgebracht op het plein. Ze bieden me een kop thee aan. Plotseling is er een groot rumoer aan de kant van het Egyptisch museum. Pro-Mubarak betogers drommen het plein op. Het slagveld dat dan ontstaat is inmiddels ge hele wereld over gegaan. Ik zag geen enkele reden de held uit te hangen en ben van het plein gevlucht, met het idee vanuit de zijstraten de ontwikkelingen te volgen. Een Deense journalist zegt dat we zo snel mogelijk weg moeten uit het centrum. “Er worden journalisten aangevallen”, zegt hij. Ik besluit naar huis te gaan en de ontwikkelingen vanuit daar te volgen. Bovendien gaat de avondklok weer in om vier uur.

Donderdag 3 februari

Ik heb nauwelijks kunnen slapen. Met stomme verbazing en woede heb ik de afgelopen avond en nacht zitten kijken naar wat zich op en rond Tahrir plein heeft afgespeeld. In zijn toespraak zei Mubarak de eisen van de demonstranten te respecteren. Maar ondertussen, zo wordt nu duidelijk, worden arme mensen en criminelen ingehuurd om de vreedzame demonstranten inelkaar geslagen. Een schandalige situatie.

In de loop van de dag krijg ik steeds meer telefoontjes van collega’s. Iedereen komt met hetzelfde verhaal. Journalisten en buitenlanders worden opgejaagd, gemolesteerd en camera’s worden afgenomen en kapot gemaakt. En waarom? Onderdeel van de intimidatie en falsificatie methoden van het regime. Het is de pers die met haar “overdreven aandacht voor de protesten ons land kapot maakt”, wordt gezegd op de Egyptische TV. Typerende manier van werken van dit soort regimes, zeker wanneer ze in het nauw komen. De anderen hebben het altijd gedaan. En zelf-kritiek staat niet in het woordenboek van brute dictators.

Vrijdag 4 februari

Afgelopen nacht zijn vijf Nederlandse journalisten door mensen van de Nederlandse Ambassade ontzet uit hun benarde situatie. Ze zaten min of min gevangen in hun hotel dicht bij het Tahrir plein. Meer verhalen doen inmiddels de ronde over collega’s die ernstig zijn bedreigd, ontvoerd en geslagen. Ook zijn er journalisten opgepakt en afgevoerd. Niemand weet waarheen.

Nu is het nog stil in de stad. Een vrijdagmorgen zolas iedere week. Maar nu al hangt over deze dag de doem van spanning en geweld. Na het middaggebed stromen net als volgende week de starten weer vol mensen. Velen zullen proberen op het Tahrir plein te komen. Het wordt de laatste krachtmeting met het regime.

Ik heb besloten de zorgen van familie en vrienden serieus te nemen en ga morgen een weekje naar Nederland. Ik ben moe. De afgelopen weken hebben hun sporen nagelaten. Maar ik vertrek met een dubbel gevoel. Opgelucht, maar ook gevoel van verraad: ik laat mijn Egyptische vrienden achter. Maar neem ze mee in mijn hart.

Please pray for Egypt

Massage of a dear friend:

Dear Friends,

I'm sure you are following the news and aware of the unrest and tensions in Egypt and several other countries in this part of the world, so I will not try to analyze the situation, which is changing by the minute! The demonstrations last night were amazingly peaceful!  But what might be stated one day may prove to be obsolete the next! But we want you to know that we are very appreciative of your love and concern and your continued prayers for us, and for this country.

We are safe, and we are in no way being targeted or threatened.  On the contrary.  Despite the general turmoil and uncertainty and fear and anger and the many other emotions and realities of our situation, there is a general spirit of solidarity that is being felt by all.  As people purchase supplies, they are chatting in line, looking each other in the eye, there is less honking, more patience… it really is amazing and beautiful. This forced vacation has every one slowed down!

As some take advantage of the chaos to loot and steal, neighbors are coming together.  Many are getting to know each other for the first time, both Christians and Muslims, as they protect their neighborhoods and property together on overnight shifts, (due to the lack off police security).  Each evening as curfew nears, barrels and bags and bins are positioned into barricades and all cars are stopped and people questioned by men armed with sticks and clubs, guns and knives… This however has provided most people with a real feeling of security and goodwill!  But that was yesterday….

This could possibly make a turn for the worse however, as civilians take the law into their own hands. Prices have begun to rise. Food, medical and other supplies are dwindling since most factories and businesses are closed after last week's wave of vandalism and the daily 3 pm curfew.  There are fears concerning the availability of necessities.  And of course, there is continued unrest and anger with the government…   We continue to pray for rapid resolution. Today the internet is back, and this is a very exciting development!  Yet, even as I write there has also been much provocation and increased violence between the two groups right now downtown… pray that people would yet embrace this sense of camaraderie, which has been felt in the past few days.

Please Pray

Please be praying for the poor and destitute who suffer most at this time. We are fine and safe… there are masses that are not! Pray for wisdom for the Army to know how to control the situation without resorting to brutal means to control the crowds.  

Pray that Christians in Egypt (both locals and expats) will not flee when things get hard. Libby Little whose husband Tom was brutally murdered in Afghanistan last summer said that during that terrible war they and their daughters were called "the people who stayed"! Lucien Accad, the former head of the Bible Society of Lebanon stayed with his family during that dangerous civil war even though they all had Swiss passports and could leave. 

Ramez Atallah, General Secretary of the Bible Society of Egypt, has lived through many of these kind of dramatic events (1952 revolution which deposed the King, the burning of much of downtown Cairo, the tri-partite attack on Egypt in 1956 by the Israelis, French and British following the nationalization of the Suez canal (a bomb fell in their garden), the nationalization of all capitalists when his family lost all their properties and were terribly humiliated, his pediatrician was tortured to death in jail during that time, the brutal assassination in 1981 of President Sadat after he made peace with Israel, the security forces rampage which caused much damage around the city and a strong earthquake in 1992 etc.. I agree with his statement earlier today:  "So though this situation is volatile and unstable we’ve lived through similar crises and it's not time to panic or leave the country."

Many people are leaving.  This is understandable, and I do not blame anyone nor do I judge anyone's decision.  While many are forced to leave by company policies, especially foreigners, we pray that the shrinking Christian population of the Middle East would not be even further diminished by these current events.

Nagieb just came back yesterday, from a month of ministry in Australia, and we are glad to have him home! He is exhausted, after an extremely full schedule of service and visiting and recording hundreds of hours of programs and music for Satellite TV.  Nagieb has been watching the news from abroad (our satellite is currently broken, so that is a personal frustration!!! But now Internet was back today! Yea!!!) and his first thought is to be responsible and to protect his family.  Please pray for us as a family as we have our own discussions and prayers and seek the Lord's will for our location.  

But I have 3 little Christian Egyptians in our home, named Hannah, Lydia, and Joseph, who are adamant about staying. Their passion and vision for Egypt is inspiring and humbling. I affirm and encourage this eternal perspective they hold to.  To quote some of their FaceBook status statements: 

I'm so excited!! I can’t wait for what God is doing!!!! We know just how much power prayer has, and ppl everywhere around the world are all praying!!!!! God is going to turn Egypt upside-down inside out! He is!!! He is!!!! And the aftermath of it all is going to be SO beautiful!!!! Oh Praise Jesus!

Isaiah 19!!! God will save Egypt... people cant, and neither can the govt.  But God can use pal to do his will.... please God, take control of Egypt, and use us to do urn will! Remember mercy!

Jesus, please bring peace and order to this nation.... please take control of the govt, and revive this nation... Save us! Jesus, let it rain! open the floodgates of heaven, and let ur Spirit rain upon us! Please have mercy!

I believe that simply staying is in itself an encouragement to those who do not have the means to go.  And I am anticipating opportunities to be light and salt. Please pray along those lines. There are many people who desire to serve in much more difficult situations… we are not being persecuted or cursed by enemies.  But even if it came to that, is it not our commission to show love, to bless, to do well and to pray…?  (I've been reading Matthew 5 and 6 today).  Please pray for us, that we would be a blessing here and now.  As events unfold, and it is really boiling now, pray that we would truly know God's guidance, and the divine strength and the grace to indeed live up to these beliefs and ideals we so boldly proclaim!!

Thank you for your thoughts and prayers.  We will keep in touch as we can.

Lois for all

 "You are the salt of the earth; but if the salt loses its flavor, how shall it be seasoned? It is then good for nothing but to be thrown out and trampled underfoot by men. You are the light of the world. A city that is set on a hill cannot be hidden. Nor do they light a lamp and put it under a basket, but on a lamp stand, and it gives light to all who are in the house. Let your light so shine before men, that they may see your good works and glorify your Father in heaven." Matthew 5:13-16 (NKJV)

Mubaruk gaat… maar nu nog niet

Wat begon als een vrolijke en optimistische dag eindigt uiteindelijk in een grote teleurstelling.  Ruim een miljoen mensen kwamen gisteren voor de achtste opeenvolgende dag bijeen op het Tahrir plein. Trots op wat ze tot nu toe hebben bereikt.  Maar na een week demonstreren hebben ze nog steeds niet dat ene gekregen waar ze om vragen: het onmiddellijke aftreden van president Hosni Mubarak. Mubarak weet nog van geen wijken.

Het regime probeerde op verschillende manieren de betogers te belemmeren naar het centrum van Cairo te komen. Het treinverkeer werd helemaal stil gelegd en op de invalswegen hebben militairen blokkades opgeworpen.

Toch staan er om elf uur al 10.000 mensen op het Tahrir plein. Niet alleen jongeren. Er zijn ook ouderen en zelfs hele gezinnen. Anderen dragen voedsel en water aan. Er is geen leiding, maar men is één. Er heerst een buitengewoon uitgelaten sfeer.

Lang niet iedereen is blij met de ‘opstand van het volk’. Gewone mensen in de straat vertellen dat de demonstranten niet namens hen spreken. Zij maken zich meer zorgen om het dagelijks eten dan om de positie van Mubarak. Voor het eerst hebben ook pro-Mubarak demonstranten zich laten zien op het Tahrir plein. Ze scanderen: “Nee, tegen de verraders”, waarmee ze doelen op de massa’s die roepen om het onmiddellijke aftreden van Mubarak.

De hele dag wordt er gespeculeerd over de vraag hoe het nu verder moet. De betogers roepen wel om het vertrek van president Mubarak. Maar voorlopig ziet het nog niet naar uit dat hij zal opstappen. En dat is volgens de oppositie in Egypte dé voorwaarde voor echte veranderingen. Wanneer Mubarak laat in de avond op TV verschijnt om de natie toe te spreken zijn bij de betogers op het Tahrir plein de verwachtingen nog hoog gespannen.

In zijn toespraak wijst de president op de angst en de chaos van de afgelopen dagen. Hij legt de kijkers de keuze voor tussen chaos of stabiliteit. Om orde en rust te garanderen heeft Mubarak een nieuwe regering samengesteld, die luistert naar de wensen van het volk. Daartoe had hij de verschillende oppositie bewegingen opgeroepen voor een gesprek, maar die zijn daar niet op in gegaan. “Politiek overleg bleek niet mogelijk. Zij waren niet bereid met mij praten”, aldus Mubarak.

Een groot deel van zijn toespraak gaat over de grote inzet van de huidige president. Volgens zijn zeggen ging het hem nimmer om macht of prestige. “Ik ben een man van het leger”, benadrukt hij. “Daarom zal ik de veiligheid herstellen en een stabiele situatie creëren.” Zeer opmerkelijk is zijn uitspraak: “Ik wilde me toch al niet herkiesbaar stellen.” Hij belooft de komende maanden hard te zullen gaan werken om de macht over te dragen aan de nieuwe overheid en zo snel als mogelijk verkiezingen te organiseren. Hij roept alle politieke krachten op mee te werken aan dit proces. De regering, zo beloofd hij, zal op korte termijn zorgen voor snelle verbeteringen op het gebied van de armoede en de sociale gelijkheid. Ook de politie zal terugkeren, maar nu eerlijk en met respect voor het volk. De politie zal hard optreden tegen corruptie en plunderingen.

Mubarak maakt duidelijk dat hij trots is op wat hij heeft gedaan voor zijn land. “Ik heb geleefd en gevochten voor mijn land”, zo zegt hij. “Ik wil hier sterven!”

Al tijdens de toespraak van Mubarak maakt het gevoel van teleurstelling en boosheid zich meester van de demonstranten. Ze zwaaien met hun schoenen naar het scherm waarop de president te zien is. Een van de grootste beledigingen in deze cultuur. Na afloop van de toespraak is de menigte op het Tahrir plein furieus.

Hoe nu verder? Met zijn toespraak heeft Mubarak duidelijk geprobeerd een wig ter drijven tussen de demonstranten en de ‘gewone mensen in de straat’. Die hebben niet gevraagd om deze chaos en willen zo snel mogelijk weer terug naar de oude situatie waarin orde en voedsel was. Er zijn ook anderen die zeggen dat Mubarak toch veel heeft toegegeven aan de eisen van de demonstranten. En gunnen hem de tijd om Egypte de komende maanden te begeleiden in een omvangrijk veranderingsproces.

De demonstranten op het Tahrir plein zijn boos en teleurgesteld. Inmiddels hebben ze voor aanstaande vrijdag nieuwe en grootste betogingen aangekondigd met als motto: “Afreken Dag”. Het is te laat en te weinig, vinden de betogers. “Wij gaan niet weg. Mubarak moet weg. En wel nu!” Maar de kans is heel klein dat Mubarak aan die oproep gehoor zal geven. Wat een beslissende dag had moeten worden is uiteindelijk in een anticlimax geëindigd.

Dagboek van een Revolutie (1)

Maandag 24 januari

Het leven als een expat draait – als je niet oppast – vooral om het werk waarvoor je naar hier bent gekomen. Daar met het grootste gemak zeven dagen per week druk mee zijn. Daarom breng ik wekelijks enkele uren door in het Maadi Art Café. Daar volg ik aquarellessen. Over twee weken is er een expositie en mijn docent wil dat ik mijn werken daar tentoon ga stellen. De middag gebruik ik om de Egyptische kranten te lezen om het laatste nieuws te volgen. De Tunesische Revolutie lijkt ook hier z’n sporen na te gaan laten. Morgen zal er een betoging worden gehouden tegen het regime.

Om 5 uur wordt er op de – oude campus – van de American University een lezing gehouden die me interessant genoeg lijkt om er naar toe te gaan. Ayreh Neier, mensenrechten activist en president van het Open Society Institute en oprichter van Human Right Watch zal een lezing geven met de veelbelovende titel: “Wat heeft de Mensenrechtenbeweging bereikt?” Een teleurstellende bijeenkomst. Een uitgebreid historisch overzicht. Maar er wordt met geen woord gerept over de slechte mensenrechtensituatie in de Arabische landen. Wederom een typisch Amerikaans verhaal. Jammer. Dan maar aan de waterpijp om de teleurstelling in rook te doen opgaan.

Dinsdag 25 januari

Vandaag wordt er gedemonstreerd. De koppen in de ochtendkranten maken zich er niet druk over. Het nieuws staat helemaal in het teken van de Al Jazeera documenten over de Palestijnse onderhandelaars die aan bijna alle Israëlische eisen wilden voldoen in ruil voor vrede.

Aan het einde van de morgen verzamelen zich zo’n honderd mensen bij het Pers Syndicaat in het centrum van Cairo. Binnen een uur groeit de groep snel van honderd tot ruim duizend mensen. Omringd door dertig veiligheidsagenten in burger. Vandaar vertrekken de demonstranten naar het centrum. De overheid heeft ruime maatregelen genomen. En hebben het Tahrir plein (het plein voor het Egyptisch Museum) veranderd in een vesting. Alle uitvalswegen, met name richting de parlementsgebouwen, zijn totaal afgesloten. Via Twitter hebben de demonstranten besloten dat alle marsen zich daar moeten verzamelen.

De demonstraties zijn een protest tegen de grootschalige corruptie en de verslechterende economische omstandigheden en de groeiende werkloosheid. Midden op het plein zitten enkele tientallen moslims te bidden. Ze gebruiken spandoeken en Egyptische vlaggen als gebedsmatjes. Een onroerende stilte te midden van al het geweld.

Woensdag 26 januari

De Staatskrant Al Ahram heeft op de voorpagina een grote foto van de demonstraties…. in Libanon! De minister van Binnenlandse Zaken noemt de "Dag van Woede een brutale uitdaging van het gezag van het regime.” De betogers worden gewaarschuwd dat de politie iedere vorm van geweld als “inbreuk op de staatsveiligheid" zou beschouwen. En indien nodig met harde hand op te zullen treden. Maar de demonstraties gaan gewoon verder. De betogers zijn over hun angstgrens heen en eisen nu openlijk het onmiddellijke aftreden van president Hosni Mubarak. Verder eisen ze ook dat jongste zoon van Mubarak, Gamal, niet zal worden voorgedragen als presidentskandidaat.

In de loop van de avond wordt de sfeer steeds grimmiger. Hier en daar breken gevechten uit tussen betogers en de ordepolitie. Ook de politie zelf is nu het doelwit van de betogers. Deze roepen leuzen als: ‘De bevrijders van vroeger (ten tijde van opstand tegen de Engelsen) zijn de onderdrukkers van nu!” Agenten en betogers bekogelden met stenen en stoeptegels. Er gaan zelfs al geruchten dat familieleden van Mubarak zijn gevlucht naar Londen. Op een van de meegedragen spandoeken staat te lezen: Mubarak, het vliegtuig staat klaar.

Donderdag 27 januari

Omdat het vandaag rustig lijkt te worden besluit ik thuis te blijven werken. Mochten er nieuwe ontwikkelingen zijn dat ben ik met een kwartier ter plaatse. Ik bel mijn Trouw collega om te horen hoe het met gaat. Hij is de vorige dag behoorlijk door de politie toegetakeld. Hij vertelt me dat ‘ie alleen in een zijstraatje liep. Toen vier politieagenten hem zagen begonnen hem te molesteren. De mededeling dat hij een Buitenlandse Journalist is helpen hem niets. Ik schrik er enorm van. En zal in het vervolg extra voorzichtig zijn.

De middag gebruik ik om aan de voorbereidingen te werken van mijn Mozart in Egypte project. Dat staat gepland voor mei 2012. Het idee is dat het Amsterdam Cobattimento Consort hier in het Cairo Opera House de Zauberflote van Mozart komt uitvoeren. Daarnaast zal er een conferentie zijn over deze Vrijmetselaars opera. ’s Avonds heb ik een afspraak met de directeur van de American University Press. Hij heeft veel belangrijke contacten. Ik wil dat hij mij introduceert bij Farouk Hosni, de Egyptische minister van cultuur. Als die achter het plan staat zullen de nodige deuren voor mij opengaan. Tja, zo werken die dingen hier nu eenmaal in Egypte.

Vrijdag 28 januari

Het is stil in de stad. Vrijdag is de gebedsdag voor moslims. Ik hou van deze stilte. En zoals iedere vrijdagmorgen begin ik de dag met het Stabat Mater van Pergolesi. Een zalf voor de ziel. Maar de stilte heeft vandaag een onheilspellende ondertoon. Een soort stilte voor de storm. Het regime is overduidelijk bang. Het complete internet ligt plat en ook alle telefoonverbindingen zijn dood. Alles in verband met de grote betogingen die voor vandaag zijn aangekondigd. Als straks om een uur of één na het Vrijdaggebed uit de moskeeën miljoenen mannen de straten op stromen zullen de betogingen beginnen. Ook de Moslim Broederschap heeft aangekondigd vandaag mee te doen aan de demonstraties. Dit gaat een cruciale dag worden in de moderne geschiedenis van Egypte. Het is spannend, maar ook een soort van voorrecht dat ik daar getuige van mag zijn. Maar ik ben ook bang. Bang dat het leger vandaag wordt ingezet. Dat er geschoten gaat worden. Ik ga er heen zeker heen, maar zal extra voorzichtig moeten zijn.

Betogingen begon al gespannen met zeer veel traangas. Maar betogers zijn vast besloten door te gaan. Aanvankelijk is het een vreedzaam protest; demonstranten zitten voor politie barrière; delen bloemen uit. Een politieman stopt zijn traangas geweer weg, zet helm af en baret op: gejuich onder de demonstranten. Toch begint politie te schieten. Het traangas maakt me misselijk. Mensen bieden me ui en doekje azijn aan, iedereen helpt elkaar. Omwonenden gooien flessen water naar beneden. Dan volgen rubber kogels. De betogers zijn woedend en hebben nu nog maar een doel: de politie verslaan! Dat lukt rond 18 uur als de politie af druipt en het Tahrir plein verlaat. Ik moet trappenhuis in vluchten om traangas te ontvluchten. Het leger neemt het nu over: antwoord op vraag van betogers: “nee, wij zijn hier om jullie te beschermen”. Mensen hebben respect voor leger. Inmiddels staat het kantoor van de NDP in brand. Even na middernacht is er TV boodschap (gezien in lokaal koffiehuis)  van Mubarak. Er komt een nieuwe regering, allerlei (loze) beloften worden gedaan. De betogers zijn teleurgesteld en nog bozer. Men trekt naar ministerie van informatie (Egypt Press Center). 

Obama’s reactie op TV wordt met boegeroep ontvangen. Hij keert zich niet tegen Mubarak. “Mubarak rot op” scanderen de betogers.

Wanneer is na een lange wandeling thuis kom in Maadi schieten politiemensen met scherp. Ik weet me nog maar net in veiligheid te brengen. Die nacht vallen er 4 doden vrijdag; waaronder meisje van 13!

Egypte aan vooravond van grote veranderingen?

"Deze demonstraties zijn een keerpunt in de geschiedenis van het Egyptische volk," aldus Abdel Gelil Moustafa, coördinator van de National Association for Change (NAC), een losse coalitie van hervormings groeperingen. De verwachtingen lijken hoog gespannen.

De demonstraties van de laatste twee zijn een protest tegen de grootschalige corruptie en de verslechterende economische omstandigheden en de groeiende werkloosheid. De demonstraties zijn georganiseerd via twitter en facebook. De organisatoren hadden gerekend op bijna 100.000 deelnemers. De demonstraties in Cairo, Alexandrië en Suez brachten alles bij elkaar veel meer mensen op de been.

Het begon rustig. Er verzamelden zich een paar honderd mensen bij het Pers Syndicaat in Cairo. Vandaar vertrokken de demonstranten naar het centrum. Inmiddels aangegroeid tot een paar duizend mensen. De overheid had ruime maatregelen genomen. Het Tagrir plein (het plein voor het Egyptisch Museum) was veranderd in een vesting. Alle uitvalswegen, met name richting de parlementsgebouwen, werden totaal afgesloten.

Het Egyptische ministerie van Binnenlandse Zaken beschreef de "Dag van Woede" als een "brutale uitdaging" van het gezag van het regime. In een toelichting van de Egyptische minister van Binnenlandse Zaken Habib al-Adli werden de betogers bijvoorbaat gewaarschuwd dat de politie iedere vorm van geweld als “inbreuk op de staatsveiligheid" zou beschouwen. En indien nodig met harde hand op te treden.

Gedurende deze dagen doen allerlei verhalen de ronde. Zo werd er beweerd een groep meisjes die deelnamen aan de demonstraties waren gearresteerd. Volgens mensenrechtenorganisaties zijn er minstens 50 mensen gearresteerd voor het deelnemen aan de demonstraties.

De betogers eisen het onmiddellijke aftreden van president Hosni Mubarak en niet op te gaan voor een zesde(!) termijn. Verder eisen ze ook dat jongste zoon van Mubarak, Gamal, niet te worden voorgedragen als presidentskandidaat. Ook werd geroepen om op de ontbinding van het nieuw gekozen parlement, waar de Nationaal Democratische Partij (NDP) meer dan 90 procent van de zetels bezet. Zo werpen de presidentsverkiezingen van september reeds hun schaduwen vooruit. Op een van de meegedragen spandoeken staat: 'Mubarak, het vliegtuig staat klaar!' 

De ‘6 april beweging’, een jeugd oppositiecoalitie, verklaarde dat voor hen de belangrijkste eisen van de 'Dag van de Woede' het ontslag van minister van Binnenlandse Zaken Habib al-Adli is. Ook eisten zij het vaststellen van een minimumloon en het beëindigen van de noodverordeningen, die al sinds 1981 van kracht zijn.

Inmiddels is de sfeer steeds grimmiger geworden. Overal braken gevechten uit tussen betogers en de orde politie. Ook de politie zelf was het doelwit van de betogers. Deze riepen leuzen als: ‘De bevrijders van vroeger (ten tijde van opstand tegen de Engelsen) zijn de onderdrukkers van nu!” Agenten en betogers bekogelden met stenen en stoeptegels. Inmiddels ging het gerucht dat veel van de betogers de hele nacht op het plein zouden blijven totdat al hun eisen zou zijn voldaan.

Met een waterkanon probeerde men de menigte probeerde uiteen te drijven. Toen dat niet het gewenste effect had nam de politie haar toevlucht tot traangas om demonstranten te verspreiden. Die vluchten de naar zijstraten. Of zochten beschutting in trappenhuizen van omringende gebouwen. Een verstikkende rook de straten van het centrum blijft vullen.

Een bevriende collega van Trouw is in een verlaten straat, met opzet, door vier politieagenten met grof geweld in elkaar geslagen. Andere collega's kregen ook rake klappen en zijn zonder pardon opgepakt en afgevoerd. 

  

Een inspirerend moment: ik zag honderd demonstranten, in rijen biddend midden op het Tahrir plein, waarbij Egyptische vlaggen verspreid over de grond lagen als gebedsmatten. Een moment van bezinning in woelige dagen. En het einde is nog lang niet in zicht.